z kuşağı
b.a.
Milenyallerden sonra ve Alfa kuşağından önce gelen insanlar. Halk arasında "zoomer" olarak bilinir. Araştırmacılar ve popüler medya, 1990ların ortalarını ve sonlarını doğum yıllarının başlangıcı ve 2012lerin başlarını doğum yıllarının sonu olarak alır. z jenerasyonu, z nesli.
"... Z kuşağı, milenyum kuşağı gibi ifadelerle açıklıyorlar. Bu neslin en önemli özelliği kendilerini İnternetin bir ... nedir? Omni-channel. Müşteriler, yani bizler dijital dünyada herhangi bir marka ile sürekli iletişim ...", Halil Aksu, Dijitopya: Dijital Dönüşüm Yolculuk Rehberi, 2019, 19 || "Z jenerasyonu diye de tâbir edilen gençleri ,. Nazife Şişman : " Dijital Çağda Müslüman Kalmak " başlıklı bir kitabınız var ve bu kitap üç ana bölümden oluşuyor : “ Bildiğimiz Kitabın Sonu " , " Dijital Çağda Gören Kim , Görünen Kim ...", Genç dergisi, Ağu 2019, S 155, 14
Z raporu | 1. bir müessede gün boyunca yapılan ticari işlemlerin tümünün o günün sonunda yazar kasa tarafından uzun ince bir şerit halinde önümüze dökülen hali. (bkz: kayit ici ekonomi), 8.9.2001, yok, EkşiS | 3100 sayılı Kanun katma değer vergisi mükelleflerinin ödeme kaydedici cihaz kullanımlarıyla ilgili maddesinde, vergi matrahına konu olan günlük satışların z raporu ile alınıp aynı anda cihaz hafızasına kayıt edildiğini belirterek bunların muhafaza edilmesi mükellef için kanunen zorunluluktur., | | http://www.eftnedir.org/z-raporu-nedir-satis-yapilmayan-gunlerde-z-raporu-alinir-mi/1584.html, 11.11.2016g | Rüyalar film gibidir derin uykuyla hiçbir ilişkisi yoktur, rüyalar olup bitmiş başınıza gelmiş olayların dökümü hesaplaşması temize çekilmesi Z raporu gibidir, derin uykuya girmeden önce jenerik gibi akar gider..., | NGenç, isenç, 169 2. Bir günde yapıp edilenlerin tamamıŞimdi z raporumu veriyorum., | HAGedikli, 12.11.2016 | d3: hayırdır kanka? d2: yengen, z raporunu verdi yatıyormuş., | whisky, 27.1.2006, EkşiS, 12.11.2016g
a.
zaar
z.
zahir, galiba.
"Ben Ankarada buldum onu, yirmi yaşındaydı zaar," Dağlarca, ÜŞD, 7"
zabıt
a.
protokol, tutanak.
ar. zabt
zabun | zebun'dan. ince, zayıf, güçsüz; hasta | Kısacası, köyümüzün elli yıllık Zabun Mıstık'ı, adıyle sanıyle 'Derviş Mıstık' olup çıktı., | MahmutYağmur, 1957, 7
a.
zâde-i sun'î | Daha doğar doğmaz kucaktan kucağa altın top gibi intikâl eden bu zâde-i sun'î [yapay çocuk] kendini sıkan kamât-ı here ü merci [karmakarışık örtü] zorlayıp da elini ayağını kurtarmaya muvaffak olamayınca salyalı ağzını açtı, öyle bir feryâd kopardı idi ki notada yeri yok idi., | 105
a.
zaferanî
zaferli | Biz Sovyetlerin çocuklarıyız zaferi kazandık. Torunumla Kızıl Meydandayım. Zaferli yıllarımızı hatırlıyorum, dedi., | KararG, 18.12.2016, 16
s.
zafir
a.
safir*
*
"Sendin hayallerimin yakutu ve zafiri", İlhan Geçer, 1986, 70"
zagor Türkiye'de ilk defa 1962'de yayımlanan bir çizgi roman kahramanı | Zagor'un babası [Sergio Bonelli] hayatını kaybetti., | T, 27.9.2011
zağ
a.
bal gümeci.
Vücut bir koğadır ruh adiresi / Zağ yapar içinde bal sesi gelir / Kıbal bir şem'adır iman ziyası / Yanar pervaneye bal sesi gelir., San, Hicranî, 187
zağ | far. Karga | On beş sene oldu baktım yollara, / Bülbülüne zağlar düştü gelmedin., | Türkmen/Cemiloğlu, Mİhsanî, 67
a.
zağlanmak | | Renkler çürüyünce sözün hilekârlığına karşı zağlanmak da fayda etmiyor., | Mustafa Gazi, Kent Vaizi, 2024
f.
zağlı | Böğrümde şimdi bir zağlı hançer var., | RTevfik, EGŞA, 232
s.
zağsu/zağzu suvarmak (sebzeliği, bostanı sulamak) Şebinkarahisar ErdoğanOruç, 31.1.2015
zahrasızlık | zahire + tr. siz+lik zahiresizlik | Yaz gelir zahrasızlıktan, kış gelir odunsuzluktan imanımız gevrer., | MYağmur, 1957, 50
ar.
zahter
zahter kebabı
zakirbaşı
b.a.
Tevhide başlayan zakirbaşları / Dindürmen tevhidi daim şöyle yürüsün / Yuğrum yuğrum iner gözüm yaşları / Hay hay dindürmen tevhid şöyle yürüsün. 1242
zakkumlu
s.
zakkumu olan.
ar. zakkum + tr. -lu
"Böylece Cem'le birlikte Bodrum'un renkli sokaklarında, zakkumlu bahçelerinde, kimsesiz otellerinde, sarhoş gazinolarında, bir rüyanın içinde gezinircesine adım adım dolaştırır okuyucuyu Selim İleri. Bir yandan da Cem'in sanrılarından ve anılarından sızan izleri takip ettirir.","
Necla Akdeniz, Kuir edebiyat nedir?, Parşömen edebiyat, 14.11.2023
zalak | salak | Zalak Mahmut ailesi, | BehiçPek, Fırt, Sayı 434, 3.7.1984
a.
zalatacı | Ayaklarında asker botu, başında asker şapkası ve yaz-kış omuzundan indirmediği asker kaputuyla 'Orduzulu Mamulo' (Mamo), Kernek'ten inerek Fuzuli caddesini geçmiş, Akpınar meydanında 'Zalatacı Abit' dayının dükkanına varmıştı. Yaklaşık 1.90 boyu, 100-110 kilo ağırlığıyla görünümü hoyflü (heybetli, ürkütücü) babayiğit bir adamdı Mamulo., Pütürge-Doğanyol Eğitim Vakfı, 2025 Takvimi
a.
zalimcesine
z.
"Koy tam rengini bulmuş, her taraf gölgelenmiş, beklenen huzur yerleşir gibi olmuştu, aksi işte! Bir kreskraf peyda oldu | içinde çıplak bir delikanlı, müthiş çatırtılar kopararak suları yara yara, köpükler saça saça, daracık deniz parçası üzerinde daireler çiziyor, canbazlıklar yapıyor, o canım akşam zamanının güzelliğini delik deşik ediyor, zalimcesine didikliyordu.", R H Karay, Sonuncu kadeh, 1965, 61"
zalimleştirmek | Birini zalim yani zulmeder hale getirmek | İktidarın bir zamanlar zulme uğramış bir politikacıyı bile nasıl zalimleştirebildiğini hatırlayacağız sadece., | Zaman, 21.12.2014
f.
zaman zamanın ruhu | Nasıl da çalkalanıyorsun, zamanın ruhu,/ Nasıl da çalkalanıyorsun!, | CKoytak, T, 20.8.2012 çoğu zaman çoğu kez | Topu almak neyse de, siz oradan çoğu zaman kirpican olarak çıkardınız., | STunalı, T, 9.1.2013 zaman makinesivari | Mesela kitapta yer alan 'Hülya ile Feraye' adlı hikâye; komik olan şeylerin hüzünden beslendiğini 'zaman makinesi'vari bir üslupla hatırlatıyor., | HGence, HürCmrts, 3.9.2016
s.a.
zaman geçirmelik
s.
24.06.2024
zaman üstü, zamanüstü | ... zaman üstü konular içine sokulurlarsa doğu olarak açıklanmış olurlar. Sosyal olaylarda sosyoloji determinizmesinin hüküm sürdüğü alana önceden sınır çizmemek gerektiği, sosyolog için çok lâzım, pratik bir postulattır., Olivier Lacombe, AÜDTCF D, 1943, C 2, 238 | ... zaman üstü bir kuvvet olduğunu farzetmek yanlış olur. Bilâkis içtimaî oluşun içinde bütün manevî varlığımız gibi onlar da istihaleye uğrar. Fakat bu istihaleler içerisinde birbi- rine teessürî hatıralarla bağlı olan potansiyel ..., H Z Ülken, Millet ve tarih şuuru, 1948, 221 | Bu bağlamda Cantan'ın, 'Kur'an'da müslümanlar ve müşriklerce sorulan sorular, her ne kadar tarihsel bir arkaplana yaslansa da, getirilen çözüm yolları bütün zamanlara ışık tutacak zamanüstü-evrensel ilke ve prensiplere dayanıyor' tesbiti, Kur'an'ın -en azından bazı âyetlerinin- günümüze hitap etmemek anlamında tarihselliğini savunanlara orijinal bilgi ve belgeye dayalı büyük açılımlar ve faydalar sunması bakımından önemlidir., Özcan Hıdır, K Canatan, Kur'an'da Hz. Peygambere Sorulan, 13 Soru, 2005, 7-8
a.
zamanca
z.
zaman açısından, zaman yönüyle.
zamandaş | Aynı zamanlı | Yani her iki halk zamandaş değildir, yekdiğerinden ayrı halklardır., | YGedikli, Yom 23, 2011
s.
zamandaşlık | Aynı zamanda meydana gelme, aynı zamanı paylaşma | [K]imse, 1858 Arazi Kanunnâmesi gibi bazı temel Tanzimat reformlarının, yeryüzünün iki ucundaki bu diğer olaylarla zamandaşlığını bilmez, farketmez bile., | HBerktay, T, 30.1.2013
a.
zamanelik | Yenikadın yenişehirde yaşar. Semt değildir yenişehir. Bir ait olma ve zamanelik hali, bir yer edinme meselesidir., | AysuÖnen, C, 27.1.2012
a.
zamanındalık | dakiklik | Zamanındalık... Güneş, /zamanı geldiğinde doğar,/çiçek, /zamanı geldiğinde açar,/kar,/zamanı geldiğinde yağar,/doğa tutarlıdır tabii, /bir o kadar da ciddi../hiç güneşin 12 de doğduğu görülmüş müdür? , | 17.1.2006, | http://bilginc.blogspot.com/2006/01/zamanndalk.html | İlkelerimiz zamanındalık ve sürelere uyma., | BOA, 16.3.2012
a.
zamanlanmak | ayarlanmak | Ya da hiç zamanlanmadığı halde, bir teşrifatçının teşrifatına sanık olarak, en arkadan kendi filmini izlemek de var..., | YErdoğan, 19
f.
zamanlar üstü
s.
her zaman değerini koruyan, zamanın geçmesiyle değerini yitirmeyen.
"Zamanlar üstü eserler bunlar!", 20.01.2023+"
zamanlı zamansız
her fırsatta, her an, herhangi bir durum olmadan.
b.s.
“Fırsat buldukça saldırırlar, zamanlı zamansız. ”,
Ali Bozdağ, Üç Mevsim, 73
zamanlık | Sessizlik bir çığ gibi ve boş sokaklar / Çözemiyordum bir türlü böyle sevmeği / Üç duvar ötedeyim altı zamanlık aç / Sonra çok derinlerde bir yerde temmuz yarası, | AperÖzbek, 31
a.
zamanlılık -ğı
zamansal | Ya da viski ve Alman ilacı fevkalade iyi bir birleşim ve ben spiritüel ve zamansal yolculuklar yapıyorum., | BAltuğ, T, 21.10.2012
s.
bts-
zamansallık -ğı | Sözde bahşedilen yaşamın çaresizliğini çileci bir merakla didikliyor, bu dünyaya üflenen her ömrün yeterince anı içermediğini iliklerine dek bilmenin sızısıyla, ömür denen zamansallığa kahrediyordu., | PBarışta, T, 31.3.2012 | Böylece zamansallık da zamana dair kavramlarla gözle görülür hale geliyor., | D Durak Bayrak, CumKitap, 23.5.2019, 10
a.
zamansız | 1. Uygun olmayan bir zamanda yapılan, vakitsiz. 2. zf. Uygun olmayan bir zamanda. zamansız | Derdimizden gün zamansız dolmada. / Her yanış bir günle yoldaş olmada.,, A Ö Hacıtahiroğlu, 8 | duruyor yürekteki define, korsanlar yaşlandı / deniz zamansız / ne sen, ne ben, ne şu mai deniz / ne de melâli anlamayan diğerleri., | M Mungan, Yaz geçer, 1992, 69 | Hopalı bir babanın romantik oğluydu, içi sevgi ve şarkı doluydu, ne sevgisini doya doya bölüşebildi ne de türkülerini, zamansız bir baharın ortasında çekip gitti ardında sonsuz bir ıssızlık bırakıp..., | STunalı, T, 29.6.2011
s.
zamazingo bk. sabazingo | Bingo yahut zamazingo, | ÇAltan, M, 3.9.2011
zambak -ğı | kum zambakları
a.
zambır/zambur | Zanbur: arı Gaziantep'in özellikle Barak aşiretinin yerleşim yerleri başta olmak üzere, daha çok kırsal kesimdeki müzik icrasında kullanılan fakat günümüzde artık unutulmaya başlayan, birbirine yan yana eklenmiş veya yapıştırılmış iki adet sipsiden ibaret halk çalgısı. Çift kamış düdük Yörede kartal kanadı adı ile de bilinir. | Tevfik Karalar zambır ile Reşit Bulut ise davulu ile yörede yaygın olarak bilinen Şefteli Gezinmesi (Şefteliyi Şitil Ettim adı ile bilinen uzun havanın ayak bölümü), Halebi, Berde, Maney, Şirvani, Galata, Koseri, Delal, Valde, Atebe(U.H) gibi ezgileri bize icra ettiler., | SavaşEkici, | http://www.baktabul.net/turk-dunyasi-ve-kulturu/130541-zambir-nedir-zambir-hakkinda-zambirla-ilgili-anektotlar.html, 28.7.2016g 2. Gaziantepin Oğuzeline bağlı bir köyün adı | Bir durna kaldırdım Uruş gölünden / Tisavet suyuna battı mı dersin / Bir gümanım kaldı Zambur köyüne / Telinde Şibibe seni attı mı dersin, | SavaşEkici, ibid 3. mec. Zambır Gaziantep Barak bölgesinde; öfke, sinir.
a. mec.
müz.
zambırlanmak | 1. sinirlenmek 2. böbürlenmek SavaşEkici, ibid.
f.
zambırlı mec. | kibirli, böbürlü 2. Çabuk sinirlenen, sabırsız, daima sinirli | Amma da zambırlı azametli ha! dedi., | OKemal, HÇ, 22 (bkz. | http://www.eskiliufaksozluk.com/10508/zambirli/) | Sana bir şey deyim mi Gülizar: Bu kız, ağzımızın tadını kaçıracak gibi geliyor bana. Neden dersen, çok onurlu, kibirli, zambırlı bir şey!, | OKemal, HÇ, 24
s. mec.
zamk-ı arabî | Pirinc ezmesini beyan ider bir mikdar pirinci botada zevb ve bir dirhem mikdarı / meşrebi üzerine katup zevb eyleye badehu şebi su ile ezüp içine koyup / ve bir mikdar zamk-ı arabî ile sahk ide altun varak gibi olur / meşrebi iki akçalık mikdarı zevb olunup ve üzerine dört akçalık / mikdarı zîre ile karışdırıp soğuyunca düre badehu sahk idüp / ince elekden geçirüp zamk-ı arabî isti'mâl ide gümüş suyu ola., ? ?
b.a.
zamosefal | zam kafa | Örneğin Muazzam Azzam Beyin kafasına 'dolikosefal'den çok 'zamosefal' kafa demek yaraşırdı., | NGüreli, SO, 82
s.
zampara zumpara Öyle diyon böyle diyon zampara zumpara ++
zampinglenmek (sic) | Ağustos ayında tvleri zampinglerken el-Cezirede Dışişleri bakanımız Ahmet Davudoğlu'nun Ürdünlü mevkidaşıyla İstanbulda basın toplantısı yaptığını gördüm., | LHayrettinoğlu, T, 18.9.2011
f.
zampolog | Karnından konuşanlara nasıl 'vantrolog' deniyorsa Muazzam Azzam Beye de 'zampolog' adı verilse hakkıydı., | NGüreli, SO, 83
a.
zangır zangır titremek | Kahraman farecik haykırısına gene bir karşılık alamayınca öfkeden zangır zangır titremeye başladı ve kılıcını kaldırdığı gibi uyuklayan kedinin kafasına indirdi., | VSevim, 186
zank
zank BTS+ a. bk. Zınk birdenbire
"Çorlu istasyonunda tiren zank diye durdu.", H Kıyafet, 1981, 9"
zank BTS+ | bk. Zınk birdenbire | Çorlu istasyonunda tiren zank diye durdu., | HKıyafet, 1981, 9
a.
bts+
zansız | Zansız yaşayınız. Gönülden. Gönlünüzü ve düşüncelerinizi yıkayınız. | , | Bekir Fuat, KararG, 2.6.2019
s.
zap
a.
Zap suyu.
zap II | coğ. Türkiyenin güney doğu bölgesinde bir ırmak adı: Zap suyu
a.
zap II | Hem önümdeki gazetelere bakıyordum, hem zap yapıyordum., | DenizZeyrek, Hr, 8.7.2017
a.
zap yapmak | zaplamak, ordan oraya atlamak | -Aynen. İki film, üç film. Sonunda hepsini kaçırıyorum o da ayrı mesele. Olsun, ben illa zap yapacağım. Hiçbir şeyi kaçırmamalıyım., | KezbanAkçalı, bs-ba.facebook.com 9.8.2011de girildi
f.
zapçı | 1. zapping yapan; uzaktan kumanda ile tv'da şu programdan bu programa zıplayan kimse. | Zapçının seyir defteri, | R, 20.9.1998 | TV ile arasının çok iyi olduğunu söyleyen Terim, | Çok iyi bir zap'çıyım, hemen hemen bütün dizileri, arada sırada da magazinde sanatçıların hayatlarını izlerim dedi., | Büşra Bozok, H, 6.1.2008 | 2. | sık sık yer ve konum değiştiren kimse. | -Peki niye çıkıyorsunuz? Bir iş değiştirme deliliği! | -Canım sıkılıyor. Bir yerde çok fazla kalmak doyurucu gelmiyordu bana. Hadi yeniden kalkıp gidelim. Ben zapçıyım. Meselâ, sen de zapçısındır. Kezban Akçalı, bs-ba.facebook.com 9.8.2011de girildi
s.
zaping | zapping zaplama GTS 1998 zapping ve geçgeç'e gönderiyor.
a.
ing.
zaplama | tv kanallarında uzaktan kumanda hareketiyle gezinme | Daha kötü, çünkü 'Tek Türkiye' bir dizi, hayal ürünü, beğenmeyip zaplama (zaten yayından kaldırılmış) imkanı elinizin altında., | CSolgun, T, 22.12.2014
a.
zaplama | tv. Kumanda ile bir programdan ötekine geçme.
a.
zaplamak | tv kanalları arasında kumanda vasıtasıyla gezinmek. | Gece televizyon kanallarını zaplarken ve zihnimde bu yazı tur atarken(...), | AyşeSözen, T, 10.8.2011
f.
zaptî | polisiye | Zaptî tedbirler bir yana, kendi kitlesinin seferber ederek boy ölçüşmek yöntemini seçti., | Uluengin, T, 19.6.2013
s.
Zar | Bülbül gibi düştün zara / İçin yanar tütün tütmez., | Develili, 55
a.
zar | Gam bir yana, zar bir yana, / Bağ bir yana bar bir yana, / Yavru bir yana yar bir yana, / Kuzularım kuzularım., | Türkmen/Cemiloğlu, Mİhsani, 277
a.
zâr etmek
ağlamak.
Kimisi zâr edip yürekler deler 29
zar zor
z.
güç bela, güçlükle.
"Derdimi herkesten zar zor gizledim", Yasin Şen, Bir Sevda türküsü, 23"
Zar zor/zarzor | güç bela | Eline her ay geçen parayla zar zor geçiniyordu., | S Şengil, 1983, 67
z.
zarar | zarar yazmak –e deyim | Geçen her gün bana zarar yazıyor. Bugüne kadar olan zararım 150.000 doları geçti. Her ay 2.500-3.000 dolar içerideyim. Bazı aylarda bu zararım daha da fazla oluyor... İşin kötüsü harici göstergeler hep iyi, sanki her an beklediğimiz büyük işlerden biri kopup gelecekmiş gibi bir hava var., | MuratÖz, Sirke, 2016, 511
a.
zararlandırıcı | ... zararlandırıcı veya Devlet haysiyetini kırıcı mahiyette işler yapan veya iş yapılırken veya teslim olunurken hileli vasıtalar ve malzemeler kullananlar ve bu halleri iş tamamlandıktan ve ve teslim muamelesi yapıldıktan sonra dahi ..., BMM Zabıt ceridesi, 1934, C 4, S 23, 23
s.
zararlanma | Aşırı sıcak hava ve soğuk hava çiçeğimizi olumsuz yönde etkileyerek yapraklarında kötü hastalıklara ve zararlanmalara yol açar.Aşırı hava akımlarından cereyanlardan olumsuz yönde etkilenerek köklenmelerine zarar verir., | | http://e-botanik.blogspot.com/2013/04/kalanso-cicegi-yetistirilmesi-bakm-ve.html,
a.
zararsız olmak deyim iyice olmak, kötü olmamak | Sen uyanmadan yoklayıverdim. Zararsızmış. Onlara öte beri, yiecek buldum., | Güntekin, Damga, 98
zarf (fo'ndip) Alm von + Türk dip. fondip yapmak f. Sonuna kadar, bir solukta, bir dikişte.
f.
zarf açacağı | Elinde kılıç şeklinde yapılmış, parlak çelikten bir zarf açacağı vardı. Bu zarf açacağı ile oynayıp duruyordu., | M Turgut, Siyasetten portreler, 1990, 211
a.
zarf açacağı | mektup zarflarını açmaya yarar bıçağımsı nesne | Zuhal Hanım'ın cansız bedeninin başucunda, şiir kitabının yanında duran bir zarf açacağı var., | TKiremitçi, 2005, 97
a.
zârî | Yine göç var diye, Mecnuna haber verme sakın. / Yine mâtem, yine zârî, yine efgân olacak, | HasanFeyzi, EGŞA, 303
zarifleşmek | Bazen ayılıp kendine gelip zarifleşiyor inceliyor yumuşuyor, kadınlar kendisiyle konuşmaya yanaşınca 'Ben de sizin gibi normalim' der gibi anlaşılır gündemli* laflar ediyor, sakince köpeğinin başını okşayarak., | NGenç, isenç, 129
f.
zarlı | ağlamalı, inlemeli | Dağlar kederliyim, zarlıyım, / Başımda sizlerden dumanım dağlar,/Yaralıyım, kederliyim, zarlıyım, / Sormayın ki derdi yamanım dağlar., | Türkmen/Cemiloğlu, Mİhsanî, 37
s.
zaro ağa özel ad. Uzun yaşamasıyla meşhur vatandaşımız. | Bir yığın projem var, bunların değil hepsini, bir kısmını olsun tahakkuk ettirmek Zaro Ağa kadar yaşamağa, dünyayı görmeğe bağlı., B S Ediboğlu, EK, 1953, 125
zart zurt / zart-zurtçu | Yani öyle zart-zurtçu tavırlarla, 'kesin hüküm' vermeyi sevmem ama, bakın bir konuda sapacağım bu tutumumdan azıcık., | RTahiroğlu, T, 11.11.2010 zart zurt çekmek | Böylece iki elini arkanda bağlayarak, zamanında bana da yapmışlardı deyip sağa sola zart-zurtlar da çekerek, nihayet soyut bir askerlik safhasına geçebileceğin yıllar başlamıştır senin için., | NÇınar, T, 7.9.2012 zartlar zurtlar | Provokasyonlar, zartlar zurtlar da umurumda değil., | EAyyıldız, 13.6.2013 eposta
zart zurtçuluk | Ankara hükümeti deyince ya birileri de çıkar, | zart zurtçuluğun tadı damaklarında kalmış İttihatçı eskisi birtakım bürokratların, kurtuluş savaşını yürüten diğer halk kesimlerine kazık atarak el koydukları ve otuz sene de bırakmadıkları iktidar çağrışımı yaparlarsa, Kılıçdaroğlu'nun hoşuna gidecek mi? , | EArdıç, S, 16.8.2012
a.
zaruretsiz | zaruret olmaksızın. | Helada ve sair yerlerde tegavvut tebevvül ederken yirmi kadar menhileri beyan eder ... Ondördüncü zaruretsiz çok eylenmek., Adabü'z-zakirin necatü'l-salikin, İst 1288 h / 1852 m
s.
zarzalak | sapsalak, kapsalak, şavalak | Zarzalak sayfası, | BehiçPek, Fırt, Sayı 434, 3.7.1984
a.
zati
z.
zaten.
"Bu dert onulmazdır bilirim zati / On beş yıldır verdik ömrü hayati / Aldı bugün vücuddaki sıhhati / Bütün halk içinde kınattı bizi.", San, Hicranî, 180"
Zati sngurluk –ğu | Bu işin Zati Sungurlukla bir alakası yoktur. Bunu, bir yaşından yüz yaşına kadar, büyük-küçük, oğlan-kız, herkes yapabilir., | Çalıkoparan, 84
a.
Zatürreeli | zatürree hastası olan | Öyleyse elini çabuk tut. Tam teçhizatken o zatürreeli hanımı bir daha ara!, | Çalıkoparan, 40
s.
zava | Kürtçe gelin ki zava (Gelin kim) türküsünde geçer. Ceylan'ın söylediği bir türkü 2010
a.
Zavallı | masum, garip Zavallı çocuk
s.
Zavallı dîni çevirdin onunla maskaraya!, | MAErsoy, Safahat, **
zavallılaştırmak | Bu da takdir edersiniz ki uzun vadede insanı zavallılaştırıyor, eğer maddi şansı elverirse de hıyarın tekileştiriyor., | AyçaŞen, T, 28.9.2011
f.
zavırlamak | Mübaşir itekler katip zavırlar**, AKarakoç, Hakim Beğ
f.
zavurt: avurt-zavurt ikilemesinde. | Yiğitlik sizde, kahramanlık sizde, avurt zavurt sizde, caka tavır, hepsi sizdeydi..., | RHKaray, Zaman, 5.11.1918?
zaya gitmek
b.f.
yok olmak. yitmek. faydalı birşey yapmadan veya kazanmadan, boşuna.
"Bir kuru sevda yüzünden zaya gitti ömrümüz.", Halk türküsü "
zayıflaştırılmak | Genç isyanı dolayısıyla millete, orduya ve memurlara beyanname ... zayıflaştırılması için bir müddetten beri muhtelif suretlerle devam eden faaliyetlerin geniş tesirler vücuda getireceğine güvenmişlerdir., Atatürk'ün bütün eserleri, 1998, C 17, 205
f.
zayıflaştırma | Ruslar Azerbaycana hakim olunca bu ayrılık ve düşmanlığı körükleyerek, mütemâdiyen yekdiğeri aleyhine düşmanlık eden bu iki İslam fırkasının arasını mümkün olduğu kadar açarak Türk milletini zayıflaştırmaya ve bu sayede kendi hâkimiyetlerini tesis ve takviyeye çalışmışlardı., Y Akçura, Yeni Türk devletinin öncüleri: 1928 yılı yazıları, 1981, 180 | Onları zayıflamaya çalıştı Biden., CNN Türk çevirisi, 17.04.2025
a.
zayıflaştırmak | ... zayıflaştıracak bir iş yapmak bütün insanlığa fenalık etmek olur. Bir de şurası var: Fransa Hükûmeti tarafından ortaya atılan Avrupa devletleri federasyonu zararsız bir şey olsa, Milletler Cemiyeti için bir tehlike teşkil etmese bile ..., Ayın Tarihi, 1930, S 75-81, 6428
f.
zayışatmak* | Çünkü her saldırı, her ölüm, hem Oslo'yu, hem Öcalan'a ev hapsi ihtimalini biraz daha zayışatıyor./ | PKKyle Türkiyeli 'düşmanları' arasındaki 'diyalektik bağlar' zayışarken, Suriye, İran ve Rusya'yla bağlar giderek güçleniyor. ., | OMiroğlu, T, 28.6.2012
f.
zaytung | Zaytung.com diye bir internet sitesi var, sakın duymadım demeyin., | ATAlkan, 19.5.2012 | Ermenistan'a ve Ermeni milliyetçiliğe yönelik eleştirilerim bir yana; bu Zaytung tarzı 'haber'in Türkiye'de de mutlaka okunması gerektiği kanısındayım. HBerktay, T, 14.9.2012
a.
zaytungcu | Zaytungcuların artık dişli rakipleri çıkıyor, ne heyecanlı!, | ATAlkan, 19.5.2012
s.
zazaki | zazaca | Güney Kürdistan'da Kürtçenin Zazaki lehçesini konuşan topluluk azınlık olarak daha iyi koruma istiyor., | T, 10.8.2014
a.
zebân | far. dil. | Ziyânından zebânun sen hazer kıl / Bilürsin ki zebân şekl-i ziyândur, | Figânî
a.
zebunluk | Muhalefetin bu zebunluğu, Erdoğan'ın şuursuzlaşmaya başlayan keyfiliğine çok geniş bir alan açıyor-., | AAltan, T, 8.5.2012
a.
zedelenmişlik | Zedelenmişliğimizi edebiyatla telafi etmeye çalıştığımızı iddia ediyor., | KenanTuğrul, Ocak2005, BiriD, 54
a.
zehirli guatr | graves hastalığı, basedov hastalığı. | Bir de toksik (zehirli) guatr vardır. Tiroit bezi salgısının artmasiyle birlikte bezin büyümesi halidir. Bu hastalıkta yorgunluk, halsizlik, zayıflama, çarpıntı, uykusuzluk, terleme, ellerde titreme, sinirlilik gibi belirtiler görülür., Ş Rado, Hayat Aile Ans., 1964, C 1, 486
b.a.
tıp
zehirli sıtma | çocukken zehirli sıtma anasını almıştı / işgalci Batı da nişanlısını, | MG, 65
a.
Zehra Öztürk, XVI. YÜZYIL TEZKİRE MÜELLİFLERİNİN DİLİNDEN II. BAYEZİD, Uluslararası Amasya Şairleri Bilim Şöleni, 4-6 Ekim 2018, Amasya, | http://amasyasairleri.amasya.edu.tr/media/1733/bildiri_kitap.pdf, 01.02.2020
zeidgeist
a.
alm.
"Uvriyerizmden mi bahsettiniz, gündelik kısır siyaseti elinizin tersiyle itip tüm dünyanın üzerinde sakın sakin tartıştığı zeidgeist'ten dem vurup 'Benim Kabem emek değil' falan deme gafletinde mi bulundunuz?", M Altınok, T, 8.7.2011"
zeidgeist | Uvriyerizmden mi bahsettiniz, gündelik kısır siyaseti elinizin tersiyle itip tüm dünyanın üzerinde sakın sakin tartıştığı zeidgeist'ten dem vurup 'Benim Kabem emek değil' falan deme gafletinde mi bulundunuz? , | MAltınok, T, 8.7.2011
zeitgeist | Türkiye Reklamlar, zeitgeist'ın aynasıdır., | TuğbaKıraç, R, 6.11.2011 | Zeitgeista bakarsak şimdilik demokrasi dışında bir alternatifimiz yok ama ben yönetim sistemlerine değil yönetim ilkelerine inanırım., | EAyyıldız, 6.8.2013eposta
a.
alm.
zeka özürlü | Askerlerin sadece listede isimleri var diye şüpheli duruma düşürüldükler ya da daha hafif cezaların uygulanması gerektiği hatırlatılabilir fakat darbe hazırlığının olmadığına ya kötü niyetliler, işbirlikçiler ya da zeka özürlü olanlar ancak inanabilir., | NazlıIlıcak, Bugün, 17.3.2015
s.
zekalandırmak | Keskin'e göre lugat ilmi, her ilmin kapısıdır, hatta bu ilim
f.
zelbaba
"Zelbabada bilmem nerde izleriniz mi kalır / Başıboş atların apışaralarında terleriniz mi kalır // Denilir ki Zelbaba alev almış / Elbaba nedir ki / Sultanbaba yanmış", Haydar Oğur, 53//56"
Zelle ç. Zellât avf-I zellât
zelzele | değişiklik. Sarsıntı. | Bir sene, be?? sene, on sene sonra hangi tanrıya kul olacağımı da bilmem. İnsanoğlu günün yirmidört saatinde bile kıymet hükümleri yönünden mütemadi zelzeleler geçirir., B S Ediboğlu, EK, 1953, 123
ar.
zemberekkuşu | Çoğu insanın böyle düşünmeyeceğini biliyorum, | Sahilde Kafka, 'İmkânsızın Şarkısı' ya da 'Zemberekkuşu'nun Güncesi' dururken bu mu yani? diyeceğini biliyorum ve ama şunu söylemem lazım: Bu romanın yeri ayrı., | ETürkölmez, HrKitapSanat, 26.5.2017
a.
zembil
a.
zembil, sepet*
x
"Sesiyle göründü ötede / Zembili boyundan büyük", Y Pazarkaya, Sen Dolayları, İstanbul 1983, 50"
zembil | Loupiote kocaman zembilinin orasını burasını karıştırıyor., | PBarışta, T, 29.08.2010
zeminleşmek | Damak tadımız, nasıl anamızın sofrasında şekilleniyorsa, ana dilimiz, nasıl anamızın kucağında şakımalardan kökleniyorsa, müzik zevkimiz de ana yurd ocağındaki ritm ve sadalardan zeminleşiyorsa, -Ömür boyu ve asla silinmez;- ., | TBozkurt, rindan, 31.8.2014
f.
zeminlik | Bununla beraber, zeminliklerde baş başa gizli talimler devam ediyor., | GugukG, 17.5.1947, 3
a.
zeminsizleştirme | Suriye faslında; ABD-Rusya görüşme/pazarlıkları ve ABD nezdinde Erdoğan'ın ağır sitemlerine yol açan atalet, ABD'nin Suriye'deki Türkiye destekli oluşumları terör örgütü sayması, Fransa-L. Fabius'un | Esad kalıcı görünmekte demeçlendirmeleri, Fransa'nın Suriye'ye askeri müdahale karşıtı tutumu, Mali önceliğiyle Suriye müdahalesini zeminsizleştirmesi-., | foveaoberaza, 30.1.2013
a.
zemmetmek
kötülemek.
"Şimdi silkindim | ömrümün kalan kısmını son yıllarımı zemmettiğim cemiyete uygun geçireceğim", R H Karay, Sonuncu kadeh, 1965, 103"
zemzem
"Suyun zemzem, kaynağın cennette midir? / Bereket kaynağı, aşk otağı çağlayan.", Celâl Beykal, 1956, 49"
zemzemlik -ği
a.
içine zemzem konulan kap.
"... Zarf, Zemzemlik, Zerbeft, Zergerdan (Gergeden boynuzu) eşya, Zeykir, Zil, Zilli maşa, Zırh. ( B .: Büngül, Nureddin, Rüşdi | Eski Eserler Ansiklopedisi) .R E Koçu, İstanbul Ans, 1959, 880| "ZEMZEMLİK, Kâbeyi ziyaret eden hacıların, Hac dönüşü getirdikleri zemzem suyunun ikram edildiği yüksük şeklindeki küçük, madenî, cam veya porselen fincanlar ile tepsisi. Zemzemlikler, yapıldığı maddenin cinsine göre çok süslüdür... ", M Önder, Antika ve eski eserler Ans, 1987, 149 | "Ramazanda, uçlarını ıslatıp suyunu içerlermiş, altın zemzemlikler içinde.", H B Çiçek, Rindan KS, 7.4.2024"
zenbil
a.
"Üzüm koydum zenbile / Yiyelim sennen bile.", San, Hicranî, 229"
zencefilli | içinde zencefil bulunan şey. | Nidasiyle titremiye başladığı esnada dumanı üstünde, zencefilli salep zevkiniz midir? Buna da mı ö? Kallâvi fincan ile öyle ya... Vıcık vıcık bir şey!... İçinize pamuklu, zıbın giyer misiniz? ... Allah etmiye! Sırtınıza kürk? ... Mutlaka samurum olacak? , | Resimli Tarih M, 1952, 1289
s.
zencice | Sokağa ne zaman adım atsam, uğradığım lisan saldırılarından dolayı kaotik bir gerginlik ve şaşkınlık içine düşüyorum: Arapça, Rusça, Gürcüce ve siyahice -ya da zencice denilebilecek- sözcükleri işittiğimde bir tür 'Babil sendromu' yaşıyor, yabancılık çekiyorum.,GülizArslan, HrKitapSanat, 26.5.2017g
zencisel | Cadillac zaten kalın şase sal yüksek..hatta ona da bir zencisel dokunuş gerekir., | 19.9.2019, Aydın Çetiner, rindan
s.
zendost | Fakat zendostlar âlemindeki muvaffakıyetlerinden hiç kimsenin haberi yoktu., | YKK, KiralıkKonak, 18
zenginlenme | Daha yaşım on üçe varmadan akrabam benim namusumu satarak zenginlenmeye kalkıştılar., | N Kemal, İntibah, 102
a.
zenginletmek | zenginleştirmek | O vakitden beri yeniden bu yolda der-dest edilen evrak ve vesâik müzelerin kolleksiyonlarını pek ziyade zenginletdi., | Mesad, TİH, MısırHukuku | Sizden bekârları ve kölelerinizle cariyelerinizden salih olanları nikah edin. Eğer fakir olurlarsa Allah onları fazlu kereminden zenginletir. Allah vâsidir, âlimdir. (Nur, 32) 226, A Davudoğlu, Bülûğu'l-meram tercümesi ve şerhi selamet yolları, C 3, İstanbul 2012, 226
f.
zenginlik kapıda kırk gün durur Zenginliğin geçici olduğuna dair bir kelam. | zenginsin derler maldan ederler yiğitsin derler candan ederler | Ali Ulvi Kurucu rahmetlikte okumuştum galiba; buyurmuş: | Bizde zenginsin derler maldan ederler. Yiğitsin derler candan ederler.,MSAdalı, 10.1.2014eposta
zennik | Zennik böreği bizim yöresel bir lezzetimiz. Aslında pırasalı börek de diyebiliriz. Kışın bizim evde en çok yapılan börektir., | 27.1.2010, | http://www.gulaymutfakta.com/2010/01/zennik-boregi.html, 3.2.2017g
a.
zenofobi | [V]e kriz etkisi altında Yunan kamuoyunda zenofobi ve İslam karşıtlığı yükselişinden dolayı, Yunan hükümetinin önümüzdeki dönemde açılımlara izin vereceği ihtimali çok düşük., | İGrigoriadis, T, 20.8.2012
a.
zerde
a.
"Sevdâ şeherinde aşk pazarında / Bir çiçeksiz balın zerdesiyem ben / Güzeller zülfünde perçem telinde / Sadrin bahçesinin düğmesiyim ben.", San, Hicranî, 171"
zerde | BTS+ | 1. Safranla renk ve koku verilen bir çeşit şekerli pirinç peltesi 2. Sütlaç 3 havuç | +Nasrettin Hoca şu cevabı vermiş: -Zerdenin kabahatlı olup olmadığına bakıyorum. Size kolaylık olsun diye..., | NHoca, 1967, 55
a.
bts+
Zerdüştlük | Artuklu üniversitesi ilahiyat bilimleri fakültesi bünyesinde önümüzdeki dönemde Zerdüştlük ve Yezidilik dinleri konusunda eğitimlerin başlayacağı belirtildi., | Star, 20.1.2013
a.
Zerek | keten tohumu | Pamuk, pancar, zerek, ızgın / O üretir kulun rızgın / İnsanoğlu olma azgın / Toprak bize neyi vermez., | Develili, 57
a.
Zereşkli | Hacı Mustafa Han Lokum – Şekerleme Zereşkli Narlı Antep Fıstıklı Lokum, | https://www.hacimustafa.com/zereskli-narli-antep-fistikli-lokum, 18.2.2020
s.
zernişan | Mücevher kol bağı zernişan kemer /Her daim yastayım belimde değil., | Türkmen/CemiloğluSümmani*, Mİhsanî, 139
zero | Sıfır. | Yani reklamlarda, sağda solda o kadar bağırdık, 70 milyonun desteği arkanızda diye, şimdi zero puğana bağlarsak o 70 milyonun desteğinin kofti olduğu ortaya çıkar, | K. Sezyum, R, 14.06.08
a.
ing.
zerrece | Aman hey eğlencem gel yine aman / Yok mudur zerrece göğsünde iman / Soyunup koynuna girdiğim zaman / O sinem üstünde eller öğünsün, Ela gözlerini sevdiğim dilber, Aşık Gevheri | Sana maddî hiçbir şey bırakamıyorum. Yardımı fazla kaçırdık, sana hiçbir şey kalmadı. Böyleolmakla beraber, gözüm zerrece arkamda değil. Sende kabiliyetler var., | Nuri Arlasez, Dergah, Eylül 1995
z.
zerzevat | mecaz olumsuzlamak için cahil kimseler | Bilgisayar bile kullanmaktan aciz, yazdıkları daha doğrusu yazdırdıkları zırvalar masa başında düzeltilmeye çalışılan, kendini yenileyemeyen, kitap kapağı açmayı unutmuş, kimi zerzevatın okuma-yazma bildiğinden emin değiliz, zira sonuçlara endeksli maç kritiğinin bile içine edilir oldu., | Uraz, T, 6.10.2010
a.f.
zevcelenme
a.
evlenme.
"Ticcanî zevcelenmeler, / İktisadi birleşmeler, / Mecburi eşlenmeler, / ve aşkî evlenmeler.", F Telatar, Onlar, 27"
zevda | alay için sevda | Hem içerden olduklarından; ağdalı/ yapışkan/ hamasi/ vıcık vıcık kalemleriyle o vijdan kanırtıcı yazıları yazmaya doyamadıklarından – ( Aşinalık faktörü çok önemlidir mahalle zevdalarında, dayanışmalarında.), | PMağden, T, 16.8.2011
a.
zevkçe
z.
zevk bakımından.
"Kafaca, ruhça, zevkçe, terbiyece, irfanca hâsılı hilkatçe ve bütün mânâsıyla eski adam diyebileceğimiz bir örnek alınız: Mesela merhum Ali Emiri Efendiyi." Y K Beyatlı, Edebiyata Dair, ? ?"
zevkine gitmek
hoşlanmak, zevk almak.
"Bu hal kırk şu kadar sene sürmüştü. Yeterdi artık! Gazinoda biri genç öbürü orta yaşlı kadın ve bir delikanlıdan kurulu münevver meclis çok zevkine gitmişti. Hem artık ortada bir Şehriban da yok | âşık da olamayacağı için pespâye ruhlu bir kadının fendine gelmesi ihtimali de", R H Karay, Sonuncu kadeh, 1965, 103"
zevklemek
f.
yermek, alay etmek. kuruçamda zevklenmek.
ar. zevq + tr. -le-
Bacanağın Raşit, hanedan kadîm / Berekât versün çok nimetin yedim. / Adam zevklemesün, övülmez dedim / Meğer usta imiş beyan eyledin 56
zevklenmek | 1. nsz zevk duymak, hoşlanmak 2. bir kimseyle alay etmek, eğlenmek, zevk etmek* | Yeni Dünyacılar: 'Yoldan ne haber!' diye zevkleniyorlardı., | NGüreli, 71 3. haz alınacak, güzel bir duruma gelmek
f.
zevzevlik -ği | gevezelik. | Eşi dostu gelip bir Hocaya / -İşte, zevzeklik bu ya- / Demişler: -'Karın aklını kaybetti.' / Birdenbire değişmiş Hoca'nın vaziyeti., Kanık, NH, 112
a.
zeyn olmak
b.f.
süslenmek, bezenmek.
ar. zeyn : süs tr. ol-
Zeynolur açılur gonca gülleri / Geçer bülbüllere nazı dağların 61
zeytin | zeytûn zeytin gözlü | kara gözlü | Zeytin gözlüm uzaklarda işin ne/ Şarkıları düşürürüm peşine. Selahattin İçli şarkısı zeytin yeşili | Derin suyun koyu zeytin yeşili karanlığının, dalları suyun içinde 'tıpkı ölü saçı gibi' salkım saçak dalgalanıp duran söğüt ağaçlarının, kamışların, sazların, otların o yabanıl karmakarışıklığının içinden, sanki bir 'canavar' çıkıverip*, tutup çekecekti kendini., | DCeyhun, 82
ar.
Zeytinlik | 1. Zeytin bahçesi. 2. | Zeytin koyma kabı. | Zeytinlik bambu 30cm dalgalı 19,99TL
a.
zeytinyağlamak | Pizza yapıyor gibi; hazır pizza hamurunu elinizle çekiştirerek öncedenzeytinyağladığınız delikli tepside yaymaya çalışın., | 12.2.2010, | https://aciktim.wordpress.com/2010/02/12/parmesan-peynirli-pizza-hamuru/, 23.7.2017g
f.
zıbarık | Işıklarda değil, ehlibeyt afvetmedikçe zifiri zulmetinde zıbarık kalsın., | Hüseyin Hatemi, 27.6.2019, tivitır
s.
zıbınlık -ğı | [G]elinine kırap, muslin gibi beyaz, ince, üzeri urgan yaprağı renginde ufak güllü bir kumaş, Mehmed Galib'e tekyelik, zıbınlık bez, biraz da Yağlıkçılara uzanarak ipekli kundak, çarşıda gezinerek Yusuf'a gecelik, şam hırkası, çorap, fanila, donluk, patiska, firenk gömleği,... iştira etti., | ARasim, Asker oğlu, 42
a.
zıçmak | sıçmak | Zenbilli ali efendiye sorsalar herhalde | şehirlerin içine öyle bi zıçtınız ki 100 yıl boyunca deprem olsa o poku örtemezsiniz derdi., | FarukZorba, 13.10.2013 eposta
f.
zıkımlık | Yiyecek | Kim bir lokma zıkımlık getirecek? , | OrhanKemal, Sarhoşlar, 17
a.
zıl | Gölge zıll-ı hayal | Karagöz (oyunu) zıll-ı mehâsin | güzellikler gölgesi? Karagöz oyunu? | Ah bu cehaletim ve ah o zıll-ı mehâsin..., | MYÖztürk, Şarkı, 2017, S 1, 25
ar.
zılmak | Konya kaymak, kaçmak | Karda yürürken zıldım düştüm. ASavaş, 31.3.2014
f.
zımba
a.
"... ağlayıp zırlamıyorum." Asya haklıydı. Kendimi hemen toparladım. Bunu da atlatırdık. Öğretmenimizin defterini soyguncuların elinden kurtarmıştık ya... Tuna'ya baktım. Zımbasından yırtılıp buruşan sayfaları eliyle tek tek düzeltmeye.", Aytül Akal, SÜPER ÇOCUKLAR 1 - RENK DELİSİ, İzmir, 2016, ?"
zımbacı
a.
zımba üreten veya bir şeyi zımbalayan.
"137- Biletçilerin yanlarında zımbalanmış bilet bulunması görevi kötüye kullanmış olduğundan zımbasından bu biletin nereden verildiği anlaşıla- cağından biletçi ve zımbacı sorumlu tutulacaktır.", M O Kızıldemir, Şirket-i hayriye idaresi, 1992, 353"
zımbırdata zımbardata
z.
zımbırdatarak.
"Alus bu Kabakçı Arapların İstanbul'da iki tane olduğunu söyler ve tanıdığı birini anlatmaya başlar: "Kuzguni siyah, yanakları bıçakla çizili, seyrek bıyıkla sakalı kırçıllaşmış bir zenciydi. Ayakları çıplak, bacaklarında ne renk idüğü belirsiz don, üstünde yamalarla dolu hırka, kafasında külaha benzer takke, takkenin tepesinde birkaç sansar kuyruğu, boynunda da uzun sap takılı, üzerine üç dört tel gerili, içi boş bir bal kabağı, yani sazı." Mesirelerde, bahçelerde bayram seyran günlerinde dolaşır, korkan korkar, bilen ise çağırır, çalmasını isterlermiş. Kabakçı Arap da yüzünü gözünü korkunç şekiller alacak biçimde oynatır, sazını zımbırtada zımbırtada çalar, şarkısını söylermiş. Aklına ne gelirse, karşısına ne çıkarsa ona göre güfteler uydura uydura... "14"
zımbırdatmak
f.
"Alus bu Kabakçı Arapların İstanbul'da iki tane olduğunu söyler ve tanıdığı birini anlatmaya başlar: "Kuzguni siyah, yanakları bıçakla çizili, seyrek bıyıkla sakalı kırçıllaşmış bir zenciydi. Ayakları çıplak, bacaklarında ne renk idüğü belirsiz don, üstünde yamalarla dolu hırka, kafasında külaha benzer takke, takkenin tepesinde birkaç sansar kuyruğu, boynunda da uzun sap takılı, üzerine üç dört tel gerili, içi boş bir bal kabağı, yani sazı." Mesirelerde, bahçelerde bayram seyran günlerinde dolaşır, korkan korkar, bilen ise çağırır, çalmasını isterlermiş. Kabakçı Arap da yüzünü gözünü korkunç şekiller alacak biçimde oynatır, sazını zımbırtada zımbırtada çalar, şarkısını söylermiş. Aklına ne gelirse, karşısına ne çıkarsa ona göre güfteler uydura uydura... "14"
zımbırdatmak
f. yans.
1. -i Telli bir çalgıyı acemice çalmak. 2. -i Herhangi bir şeyden çirkin ve kulağı tırmalayan sesler çıkarmak.
"Hümanizma. Hamlet'i Zımbırdatmak. Asağıdaki parçayı W. Shakespeare'in Hamlet oyunundan alıyorum: Hamlet: Su flavtadan bir şey çalar mısınız? Guildenstern: Çalamam efendimiz. Hamlet: Rica ederim. Guildenstern: Emin olun ...", Rasim Özdenören, Kafa karıştıran kelimeler, 2023, ?
1928 tarihli İmlâ Lügatinde var.
zımbırtı
a. yans.
1 a. Telli bir çalgıyı acemice çalarak çıkarılan çirkin sesin adı. 2. a. Bu çirkin sesi çıkaran şey. 3. a., argo Adı hatırlanmayan veya söylenmek istenmeyen ufak ve değersiz bir şeyi anlatmak için kullanılan bir söz; zırıltı, zamazingo, zamkinos, şey.
1928 İmlâ Lügatinde var.
zınarmak
f.
bahane aramak, ilyeri aramak.
tr.
Zınarmak Zınarıyor Yapmak istemiyor, bahane arıyor anlamında Kırk dereden su getirmek anlamında Maraş yöresine ait, C Kaya, 23.3.2024
Zınarmak | 1. Akdağmadeni. Oyunda mızıkçılık etmek. Ali Koca, 03.01.2015 ve 4.8.2019 | Bak, siz laf edebiliyorsunuz bize, sabahtan akşama, isterseniz yazışmalarınızı biz tarayalım, kendiniz de bakabilirsiniz, ne kadar laf edebiliyorsunuz bize, ve etmişsiniz. Ama, biz büyükbaşınıza hiç laf edemiyoruz, hemen cesaret, cesaret diye zınarıyorsunuz..., | | https://forum.memurlar.net/konu/2041850/2.sayfa, fazilet_83, 16.8.2014 2. 2. Sert bir şekilde itiraz etmek A Savaş ?
f.
zındar | Cambazlık demekte haklıyım çünkü öyle salına salına yürüyemezdin, ayak tabanını önceki izin tam üstüne denk getiremezsen çoğu yerde bu, aşağılara yuvarlanmak, uçurumlardan uçmak anlamına gelirdi. En azından Zındar geçişi böyleydi. Katır veya eşek de geçemezdi Zındardan., Ş Baytemur, Aluçlu Hikayeleri, 2014, 17-18
y.a.
zıngırdamak | Kapı zıngırdadıkça biz de titriyorduk., | MNaci, ÖÇ, 50
f.
zınk diye | apansız, birden bire | Amma... Ertesi günü sular zınk diye kesilmez mi!..., | NGüreli, 40
z.
zıpır | Marvel sonund atam istediği gibi, eğlenceli ve zıpır bir ergen aksiyonuna çevirdi 'Örümcek adamı', BurakGöral, HrCmrts, 8.7.2017
zıpırlık -ğı
a.
"buturluk : Haşarılık, zıpırlık.", TDK, XIII. asırdan günümüze kadar kitaplardan toplanmış tanıklarıyla Tarama S 1943 130"
x
... zıpırlık âleminde birinciy- di , pürsilâh gezerler , hiçbir yasak dinlemez- ler , her türlü tecavüz ve şenaatten çekinmez- lerdi . Halbuki şehirde silâhlı gezmek şiddetle yasak edilmişti . R E Koçu, İstanbul Ansiklopedisi, 1959, 982
zıpkınlamak | Poposundan zıpkınladıkları Camgöz'ü ise, az sonra kıyıya getirdiler., | TAral, SÖ, 54
f.
zıplaşmak | ... öğrenciler, kırmızı siyah formalarla zıplaşıyor., | TBora, Radikal, 4.11.08
zıplayış | zıplama işi
a.
zıplayıvermek -e
b.f.
cinsel ilişkide bulunmak
"·Adam profesör olmuş. Elli yaşından sonra öğrencisine zıplayıvermiş.", M Küçükkural, 2.6.2024"
zıpzıp
a.
1. Bir yerinden lastik bir bağla asılmış, içi talaş dolu hafif bir top olan çocuk oyuncağı. 2. Bilye.
"Kargalar, sakın anneme söylemeyin! / Bugün toplar atılırken evden kaçıp / Harbiye Nezaretine gideceğim. / Söylemezseniz size macun alırım / Simit alırım, horoz şekeri alırım. / Bütün zıpzıplarımı veririm. / Kargalar, ne olur anneme söylemeyin.'', O V Kanık, ? "
zıpzıp | 1. Bilye. 2. Bir yerinden lastik bir bağla asılmış, içi talaş dolu hafif bir top olan çocuk oyuncağı GTS | Ertesi sabah, üç zıpzıba, ona masalın arkasını anlatırdı., | Tez, TTE, 34
a.
zır aşırı, çok, pek. zırcahil zırdeli zır kötü 29.03.2025
zır büsbütün | Ve bu kör zır cahil saydıkları halkın önüne her gün duyulmadık ilmihal bilgileriyle şaşırtmacalı engeller koyup güya onların dinî cahillikleriyle eğlenerek mutlu olan tuhaf yaratıklar., | NGenç, isenç, 109
Zırbala | Mutaflıkta ağırlık vermek için kullanılan bir araç.++
a.
Zırbalı | Gazali, Alemlerin Sırrı, 30 ++ | Mişlen süperkonfor lastikleri ile kemali emniyette seyahat edilir. Her boydan mevcudumuz bulunur. Mişlen lastikleri Balıkesir ve mülhakatı acantası Yanyalı zade H. NUSRET Zırbalı han-Balıkesir, | Türkdili, 6.8.1934, S 4272, 4
s.
zırğıt | çekirge benzeri, çekirgeden daha küçük zayıf böcek | İshak öter idi, içten, derinden / Zırğıt sabaha dek 'saz'dı o zaman., | NUytun, 13.7.2003
a.
zırh | 1. satır, pala | O elemanın elindeki | pala değil | zırh evet. Tamam, pekiyi. | Zırh kesici, yaralayıcı, öldürücü değil mi? Her sinirlenen bunu yapabilir mi? , | MuratÇelik @MuratCelik_1 | http://nediyor.com/tweet/MuratCelik_1_353585066825359360/, 6.7.2013 2. Zih. Güneydoğu bölgesinde kebap, çiğ köfte ya da örok için kullanılacak etin kıymaya dönüştürülmesi için kullanılan büyük yarım ay şeklinde iki ucu tahta saplı bıçak. Tarator, 3.1.2003, EkşiS | Köfteler zırhtan ve sadece et ile tuzdan yapılıyor., | AbdurrahmanYıldırım, HTürk, 15.9.2016g
a.
zırhlandırılmak | Etken | Tanklar çok hallerde zırhlı otomobillerden daha kuvvetli zırhlandırılmış ve silahlandırılmış oldukları gibi arazi üzerinde de hareket edebilirler., | F Çakmak, Başemir, Sevk ve Muharebe Talimnamesi II. Kısmı ve lahikaları, 20.9.1937? , Ankara
f.
zırhlandırılmak | Etken. | Tanklar çok hallerde zırhlı otomobillerden daha kuvvetli zırhlandırılmış ve silahlandırılmış oldukları gibi arazi üzerinde de hareket edebilirler., | F Çakmak, Başemir, Sevk ve Muharebe Talimnamesi II. Kısmı ve lahikaları, 20.9.1937? , Ankara
f.
Zırhlanmak –ğı | -mak itibarile aşağı iş ücretlerine dayanan Japon rekabeti, en kuvvetli gümrük dıvarları ile zırhlanmış içpazarları bile (çünkü cam yapan memlekete cam, saat yapan memlekete saat satıyor) delikdeşik etmiştir..., | Kadro, 1934, C 3, 138
f.
zırıldak | Kendisine arz edilen 'oyuncak, ışıldak, fırıldak, zırıldak, hacı yatmaz' gibi nesnelerin ele geçirilmesi arzusu, iştiyakı, hevesi, dindarların hoşuna gitmiştir., | AbbasYolcu, AYH, 4.9.2012
a.
zırıltı | 1. Zırıldama sırasında çıkan sesin adı. 2. Zımbırtı | Alın şu zırıltıları da oturalım, diye emretti., | Güntekin, Damga, 124. 3. mec. Can sıkan veya hoşa gitmeyen ses çıkaran nesne: Elindeki o zırıltıyı bırak. 4. mec. Anlaşmazlık sebebiyle çıkan kavga, geçimsizlik.
a. mec.
GTS++
zırkoklık -ğı
tam korkma hali.
"... sataşkanlık, serüvensevengil, sızgın, sözdeleştirme, sünük, umu, uyutkan, vuruntu, zırkorkaklık. Vüs'at O. Bener'in öykülerinden bu yana anlatı dilini tamamlayacak biçimde sürdürdüğü bu özel sözlüğü, yeni sözcükler bulmak ya da türetmek ... ", Semih Gümüş, Kara Anlatı Yazarı Vüs'at O. Bener, 2008, ?"
Semih Gümüş, Kara Anlatı Yazarı Vüs'at O. Bener, 2008, ?
zırlak -ğı | s. halk dili . | 1. Sürekli ağlayan , zırlayan . Ne zırlak insan . 2. Nafile yere zırıltı eden , münasebetsiz bir surette durmayıp söyliyen, veya ağlıyan. 3. a . Devamlı ve çok öten bir cins böcek , cırlak. | Hayını hırsızı arar bulursun / Bazı sağcı bazı solcu olursun / İyi insanlara tuzak kurarsın / Aynı baban gibi zırlaksın zırlak., İ Başgöz, Âşık Ali İzzet Özkan: yaşamı, sanatı, şiirleri, 1979, 99 | Ali Seydi, Resimli yeni 40.000 l^gatı havi Türkçe Lûgat, 1929, 1405
s.
zırlamak | Zırıldamak, ağlamak | Dayanamıyorum. Öyle zamanlarda tek yapabildiğim zırlamak., | AŞen, T, 20.6.2012
f.
zırlayıcı
s.
zır zır konuşan.
"Ama zamanla ukalä ve herzegû olmasmdan korkulur. 'Belki dağarcığında kapma bir kaç ihtiyat malûmatı vardi bana sattı, hayran kalayım da kendisine yardımcı olayim diye!", R H Karay, Sonuncu kadeh, 1965, 70"
zırlık | Yeni. | Zır laiklik yine | kısa devre yaptı. Yerel seçimlerin ardından CHP'nin bütün | açılımlarını askıya alması sevincimizi kursağımızda bıraktı açıkçası. Fakat hiç değilse meselenin orada kalacağını, | açılımlar kapansa da eski tip zırlıkların terk edileceğini düşünmüştük. Fakat CHP'liler kadın kollarıyla (bakınız, Mersin'deki çarşaf yırtma eylemi), milletvekilleriyle (bakınız son günlerin en heyecanlı tartışması: | AK Parti cumayı resmî tatil yapmaya çalışıyor) bize gösterdiler ki, odağında | laiklikin bulunmadığı bir muhalefet anlayışı onlara göre değildir., | AGörmüş, T, 16.3.2010
a.
zırnık
"Kamuoyu önünde bir hayatları olan bu gazeteciler hakkında kimse zırnık bir şey bilmiyor ve kabak bu gazetecilerin savundukları fikirlerin yıpranmasıyla sonuçlanıyor!", @nihadagenc, 25 haz 2024, X"
zırnık | Buyurgan zalimlerin acı çeken yoksul insanlara karşı zırnık merhametleri yoktu, acı çekenler potansiyel müritleri ve götlerinden ayrılmayacak köle adayları,-.NGenç, isenç, 109
zırp girip gürp çıkmak | Önce şu bahçe duvarları onarılsın. Herkes istediği yerden zırp girip gürp çıkmasın., | HKıyafet, 1984, 8
zırt diye
z.
birden, apansız, beklenmedik bir surette.
yans.
Ben böyle düşünürken biri daha zırt diye fırladı., | A Nesin, GözüneGözlük, İstanbul 1974, 143 || Zırt diye senin kucağına düşmüş., Camdaki Kız, Kanal D Tv, 30.12.2021, 10.23
zırt* yans. | Bununla ne güzel yokuştan aşağıya kayılır, zrrrt kızak gibi!, | İpşiroğlu, 62
zırtapoz | Bu çocuğun bizim gibi zırtapozların kümesinde iki üç yıla kalmaz ne hale geleceğini düşündüm., | CemalAslan, Ocak2005, BiriD, S 1, 17
zırtlık | ...pahada herkeslik keseye münasipliği, olsa olur, olmasa kimin umurundalık kıymetten zırtlığı dolaysı ile-., | Mülteci TBozkurt, 19.12.2014, Rindan
a.
zırvalık | Suriye ile ipler bu kadar gerilmişken, bütün bu zırvalıklar çok mu önemli yani? , | ÇAltan, M, 5.7.2012
a.
zırzar | Oltu kilit, karak zırzar tutmamak deyim dikiş tutmamak? ZekiKoçak, 18.8.2016
a.
zıt zııt zııt | +Alımından, çalımından, kadeh bardak, çatal bıçak tutuşundan, lokmayı koparışı, çatalına takışı, salatanın, yemeğin suyuna batırışı, zıt zııt zııt yürüyüşü, masaya oturuşu, konuşuşu, hatta sekize katlı beyaz, kar gibi mendiline sümkürüşüne kadar belliydi bu., | OKemal, 1966, 44
zıvana | Müfredat üzere satılabilecek hale getirilmiş iplikler (kasarlı, kasarsız, boyalı, bükülmüş, bükülmemiş, ağaç makara, ufak çile, yumak, zıvana ve sair şekillerde ) Fils conditionnés pour la vente en détail ( blanchi ou non , en bobines de bois , petits écheveaux , pelotes , tubes et autres formes ) :, İstatistik Genel Müdürlüğü, Dı? ticaret yıllık istatistik, 1948, 95
;;zıvanalı | zıvanası olan. | ... ağızlık kullanmak, pipo veya zıvanalı sigaraların piyasada yer aldığı görüldü. Reklamı da (hem uzun zaman içer hem de sıhhatınızı korursunuz) mahiyetinde oldu. Ancak bu sigaraların sıhhatı koruyacağı hak- kında ortaya atılan iddianın hakikata uymadığı ..., Tekel enstitüleri raporlari - 6-8. ciltler, 1951, 146
;;zıvanasız | Zıvanasız sigara.;;;;;;;;;;;;;
;;zıvga | Ayağında zıvga ile külot arası bir şey vardı., | Hacıhasanoğlu, 1954, 9
s.a.
zıypak | bayırbucak türkmenleri de kullanıyor fakıhasanda da aynı anlamda kullanılıyor Ali Topaca (d. 1988), 25.2.2019
s.
zibek -ği | Birbirine dik iki yuvarlak taştan oluşan el değirmeninde, alttaki taşın ortasında bulunan demir çubuğa verilen ad, zibek. Zibek, ağaç kökü anlamında açıklanıyor Türkiye Türkçesi Ağızlar Sözlüğünde. Ama bu ad gelmiş pırasa, soğan, sarımsak gibi bitkilerin tohum aşamasında tam ortasında çıkan tohumları taşıyan kol, dala ad oluvermiş. Güzel Türkçem., | https://www.tuzekmek.com/zibek-kavurmasi/, 23.06.2015
a.
zibidi | Veysel Efendi, rengi atmış zibidi Cer Mollası üniformasını hâlâ sırtında taşıyordu., YKK, 432
zibil
a.
çöp.
ar. zibl: süprüntü, çöp.
"Bu çöplerin biriktiği yere "zi[bil]luk" (çöplük) denir. Çöplere de "zibil» denir. Eğer ev gündüz süprülmüşse zibil, zibilliğe atılır. Gece süprülmüşse zibil zibilliğe değil de ocağa atılır. Bunun da nedeni, akşamları meleklerin ocak ya-...",
Salih Yılmaz, ?, TFA, 1978, C 18, 8296
zibil gibi
z.
çok, bol.
ar. zibl:süprüntü, çöp + tr. gibi
"O zaman böyle değil, para zibil gibi, şehirden bavulla rakı getirmişim. Şişeleri diziverdim masalara... Herkes birbirine bakıyor.",
O Kemal, Bereketli topraklar üzerinde, 1964, 127
zibil gibi | pek çok | ...ortalık zibil gibi orospu dolmuş, biz de çocuk büyütüyoruz-., | NGenç, BuÇağınSoylusu, 21
z.
zibillik -ği
a.
çöplük. çöplerin süpürüldüğü veya konulduğu yer.
ar. zibl: zibil + tr. -lİk
"Bu çöplerin biriktiği yere "zi[bil]luk" (çöplük) denir. Çöplere de "zibil» denir. Eğer ev gündüz süprülmüşse zibil, zibilliğe atılır. Gece süprülmüşse zibil zibilliğe değil de ocağa atılır. Bunun da nedeni, akşamları meleklerin ocak ya-...",
Salih Yılmaz, ?, TFA, 1978, C 18, 8296
zibilyon | Öyle ya, eğer birilerinin niyeti Ak Partiye milliyetçi kamuoyunda itibar kaybettirmektense bu ses kayıtlarının üzerine para verecek zibilyon tane büyük yayın kuruluşu var., | MAltınok, T, 16.9.2011
a.
zibilyon gibi
s.
aşırı çok, zibil gibi.
"Zibilyon zibil gibi çok", Ahmet Gedikli, 20.06.2024"
zifir
a.
x
x
"Acıyı acılarla, korkyu korkularla aşmayı / Ayazlardan, göz yakan beyazlardan / Ateşlerden zifirlerden sana çıkmayı / Yeğnikliğim yitiyor gözünü çekiyorsun", Y Pazarkaya, Sen Dolayları, İstanbul 1983, 29"
zifir rengi | kapkara | Zifir rengi tavana bakıyorum ve başka renkleri hayal ediyorum., | SKamuran, T, 11.4.2012
a.
Zifirden | Ali'nin kavuniçi zifirden dikilmiş yakalıksız frenk gömleği ve bir kenarı ceketinin yan cebinden sarkan sırma işlemeli çevresi bugüne mahsus lükslerdendi., | Sabahattin Ali, Kuyucaklı Yusuf, 35
a.
zifirname
Kitap adı, 20.4.2024
ziftleşmek | 1. ziftle kaplanmak, zift sürülmek. | İki aylık tütün kırımı döneminde birkaç kez yıkandıkları halde, her yıkanışın ardından iki günde yine zifleşiyorlardı ., Naciye Poyraz, 1979, 11 | 2. | hakaret. Yemek.
f.
Zigurat | Ben o çağda Ziguratların içinde üç güzel sözü yaymaya başlamıştım geceleri, kerpiçten surları yaran şefkatler içinde., | Ömer Say, 2010, 33
a.
zihincilik | fel./psi. entellektualizm (intellectualisme) Zihni, bilginin ve aksiyonun tek prensibi ve rehberi kabul eden felsefî doktrin. Zihnin hususîliğini kabul etmesine karşılık onun diğer melekelere irca edilmesini kabul etmez. Aklî güçlerin tek taraflı değerlendirilmesini ister. Var olan her şeyin, en azından prensip olarak, | Zihnî unsurlarına yani fikirlere, zihnî gerçeklere irca edilebileceğini iddia eder.
a.
Zihinlilik –ği | anlayış. | Bediüzzaman bu kitabı sırf o sathî zihinlilik hastalığına karşı, âlimleri uyarmak adına bu şekilde kaleme aldığını ifade etmiştir., | A Akgündüz, Kızıl Îcâz Kitabı Tanıtım Toplantısı, İstanbul/19.10.2019
a.
zihni almmaak / zihnine aldıramamak deyim anlamak, kabul etmek | Ekseri ideal adamları gibi iyinin fenadan, güzelin çirkinden ayrılamayacağını, dünyanın böyle kurulduğunu zihnine aldıramıyordu Değil ki benim gibi himayesiz, korkak, fazla olarak damgalı bir genç., | Güntekin, Damga, 67
Zihni Sinir proceleri: Zihni Sinir kahramanının projeleri. | Genç mucitlerden Zihni Sinir projeler, | Star, 2.5.2010
Zihni Sinir: Çizer İrfan Sayar'ın Gırgır dergisinde yarattığı kahraman.
zihniyetsizlik -ği | sağlıklı bir zihin yapısı olmaması hali. | Utanmanız ancak karınız | namussuzluk yaparsa olur. Ödünüz kopar o yüzden tam bir tahakkümcüdür ruhunuz. Gericilik, cinsiyetçilik sizden başlıyor, zihniyetsizliğinizden farkedin., hosnunun yabisi, 19.09.2019 21:19 ~ 21.09.2019 00:11, EkşiS
a.
zikir sayacı | bir zihni sinir tasarımı olmaya aday alet... otomatik ses uyarılı iki seçenekli (33/99) tespih özelliğinin yanı sıra namaz vakitleri için alarm sistemiyle yüklü zikirmatiğin satışlarında savaş dolayısıyla patlama yaşanmış. buna sebep olarak da | müşterilerin barış için dua etmekten başka yapacak birşeylerinin kalmadığı imiş..., | 16.02.2003 19:19shapeshifter, EkşiS
zikirmatik | zikir sayacı, zikir metre
a.
zikirmetre
zikmek | sikmek | Tamam kahrolsunlar, batıralım, da, sen halka açık yerlerde yatak odası kıyafetleriyle dolanırken ve dahi hayrat kabilinden meme ucu, koltuk altı, bacak, göbek, sutyen askısı, döt dekoltesi sergisi açarken, koca/kardeş/arkadaş kadrosundan yanında bulunan ve etraftan zikercesine bakan erkekleri farkedip bir şey yapamamaktan dolayı onuru kırılan kim? NecdetŞen, 2.9.2009
argo
zikzak, -ğı | zigzag | 1. Art arda birdenbire ters yöne açılar yapan kırık çizgi. 2. mec. Sık sık değişen görüş, düşünce veya davranış, istikrarsızlık: | Yurdumuzun daha çok zikzaklar ülkesi olduğuna artık iyice alıştık. -H. Taner. 3. sf. mec. Karşılıklı: | Boğaziçi köylerinde oturanların birbirleriyle buluşmaları için zikzak vapurlar işlerdi. -A. Ş. Hisar. Güncel Türkçe Sözlük 3. Art arda birdenbire ters yöne açılar yapan kırık çizgi biçiminde dikiş. | İki zikzak, bir fisto, bir espresso., | T, 8.4.2010
a. mec.
fr.
zilsiz | HDP Kandil'dir suçlaması, HDP'yi rahatsız eder ve yıpratır ama Kandil'in tam da aradığı şeydir, zilsiz oynatacak kadar sevindirir., | Akif Beki, KararG, 7.9.2019
s.
zimamdar | far. Yöneten, idare eden kimse. | Macaristan vakası bunun olamayacağını gösteren acıklı ve çok ağır kayıplı bir delilidir . Aynı zamanda Sovyet zimamdarlarına vahim bir ihtardır !, Ayın tarihi, 1956, S 276-277, 393 | Bir baştan bir başa yeryüzünü bir hamlede teslim almak ve yüce zimamdarına bağlamak istiyordun., | F Gülen, Çağ ve Nesil 1, 2016, ?
a.
zimbon | çimon / çibu (Rize) adı verilen kamıştan yapılan komalı-pentatonik sipsi. Zimbon ve çimon kelimeleri Latince tulum anlamına gelen tsimpona sözünden gelir. Yunancaya zampuna (??µ????? ?) İtalyancaya ise sampogna | tulum, koyun postundan yapılan çoban çalgısı biçiminde geçmişti. Kaynak: Özhan Öztürk. Karadeniz, 2005 | 226
s.a.
zincir
| insan zinciri | soğuk zincir | zincir market
zincir email/eposta: (ing. Chain email) | Bu tür zincir maillere internete girmeye başladığım1995 yılından beri oldum olası mesafeliyim zaten., | EErgüder, 8.5.2010, eposta | zincir market / zincir | zincir marketten kısalma. birçok şubesi olan süper market. | Türkiye'nin sticker ve spor giyim merkezi zinciri., 29.03.2024, reklam
b.a.
zincirlenmek | Gök sarı, toprak sarı, çıplak ağaçlar sarı... / Arkada zincirlenen yüksek Toros dağları., | FNÇamlıbel, Han Duvarları, EGŞA, 254
f.
zincirleşmek | Birbirini takip etmek | Zincirleşen bu küçük sözcükler üzüyordu beni., | ZMısırlı, Dilenci, 57
f.
zindana kesmek deyim | Zindana kesti dünya . bir an bocaladı durdu., | DCeyhun, 14
zindancı | Bu, ağlarken söylenen sözü zindancı kapıda dinlemiş., | Türkmen/Cemiloğlu, Mİhsanî, 129
a.
zingag | Mücahit sıkılır öyle şeylerden... Maiyetindeyim ya, bana çıkıştı: -Ne diye beni, bu gibi zingaglara getirirsin? Bando muzika devam ediyordu... Mücahit, parlak bir fikirde bulundu amma tatlı dille, Lorel-Hardy'yi taklit ederek: -Gene başımı belâya sokmuşsundur!... Gel şu merasimi, Bodega'da dinliyelim, hem de birer kadeh içelim!... Hem sen Pierre Lazareff'i okumamışsın!..., Ş N Berker, Matbuat Hazretleri, 1953, 48-49
a.
zingirdemek veya zıngırdamak, titremek
Zinzirog | (Şebinkarahisar) siklamen çiçeği. | Biz bu çiçeklere zinzirog diyoruz., | Erol Oruç, 27.1.2019
a.
zipleme | Zipp. Bilgis. | Misyon, Sam Amca için çok kritik bir görev üstlenmekti. Türkiye'nin en zeki komuta[n]larını Silivri'ye tıkıp | beyin ziplemesi yapmaktı bu görev ve başarıyla sonuçlandırıldı., | EUslu, T, 19.12.2012
a.
ing.
ziplemek | Zipp. Bilgis. | Aşkım, şeytanı zipliyorum sonra görüşelim., | EElönü, StarPazar, 4.4.2010
f.
ing.
Zira amacı demokrasi değildir; demokrasi içinde demokratik metodlarla çözüm aramak değildir. 19. yüzyıldaki Balkan milliyetçilikleri gibi, | gecikmiş milliyetçiliklerde görülen şiddet ve maksimalizm 20. yüzyılın sonunda Kürt milliyetçiliğinin de özelliği haline gelmiştir., | TAkyol, M, 30.5.2011
ziralık –ğı | Cennete bir ziralık mesafe kalması demek ölüme çok yaklaşması anlamındadır., | M Koçak, Kuran ve hadislere göre 'Kalem' Kavramı, 309
a.
ziriç | Kürtçe kurşun | Ziriç toplar, eritir satar. Kurşun da diyorlarmış., | YErdoğan, 39.
a.
zirilyon | Har vurulup harman savrulduğu anlaşılan zirilyon avroların hesabı elbette büyük abla (hayır bu sefer Zeynep Erbakan değil) Almanya tarafından çatır çatır soruluyor., | BAltuğ, T, 18.3.2012
a.
ziron | Doğu Anadoluda yufka, yoğurt, sarımsak, tereyağı, sıvıyağı, domates veya tatlı biber salçasından yapılan bir börek*. Silor; sırın. www.kolaylezzet.com › ... › PİLAV&MAKARNA?, 2.11.2013de girildi 18.5.2013, Hereke Hayır Çarşısı Kermesi
a.
zirto | bkz. zırto nceliksiz, iyi eğitim görmemiş, kaba kimse | Kız istedikten sonra senine haberin olur, zirto? , | Okemal, HÇ, 11
s.argo
bts+
zirve yapmak deyim en yüksek seviyeye çıkmak; tavan yapmak | Hiçbir dönemde rüşvet ve yolsuzluklar, zina, fuhuş, uyuşturucu, kumar, tüm gayriahlaki olaylar böyle zirve yapmadı., TarıkToros, ÖzgürDüşünce, 2.6.2016
zivzik narı | Siirt'te Zivzik denilen mekanda yetişen nitelikli nar | Kitabın en 'baba' karakteri Hicret Bey bir gezgin değildir görünüşte, bir çerçidir; ama 'dünyayı gezip görmek için tutuşan, zivzik narı gibi sağa saçılmak isteyen' bir çerçidir., | SÇokum, Z, 8.1.2012
a.
ziyalanmak | Ziya + tr. –lan- ışıklanmak, aydınlanmak. | Lakin sebkat eden şeyi sebkat etdi ağacın dalı ter ü taze ve canib-i re's ziyade siyah ve genclik libası cedid amma şimdi cild eski ve kuru ve mutedil kamet muavvec ve münhani oldu ve siyah gece nurlandı ve ziyalandı yani beyazlandı, bu suretde geniş olan yarığa yama vaz etmek ve eğer faide eder ise nedamet ve inabetden gayrı çare yoktur., | Manastırlı Dâniş Efendi, Seda Kurt, Makâmât-ı Harîrî Şerhi, 2021, 768
f.
ar.
ziyan zebil etmekKafası yarım kesik bir horoz gibi, çırpınır, bunalır, önüne geleni suçlar; ne istediğini, ne aradığını, daha doğrusu ne halt edeceğini bir türlü tam kestiremez ve kendilerini de, canım yaşamı da ziyan zebil ede ede, sönüp giderler., | Çetin Altan, Limonata ve rafadan yumurta, M, 2.6.2003
dey.
ziyan zebil etmekKafası yarım kesik bir horoz gibi, çırpınır, bunalır, önüne geleni suçlar; ne istediğini, ne aradığını, daha doğrusu ne halt edeceğini bir türlü tam kestiremez ve kendilerini de, canım yaşamı da ziyan zebil ede ede, sönüp giderler., | Çetin Altan, Limonata ve rafadan yumurta, M, 2.6.2003
dey.
ziyanlık -ğı
a.
Bir şey veya kimsenin sebep olduğu çıkar kaybı, zarar. Genellikle bir isimle birlikte kullanılır ve onun israf edildiğini anlatır: mürekkep, kağıt, insan, boya, ürün ziyanlığı gibi.
ar. ziyân: zarar
"İyi hatırlarım, halam ona Asım'ın küçük iken yaptığı bir resmi gösteriyordu. Mediha şöyle bir yan gözle baktı, dudağını büktü: -Boya ziyanlığı, deyiverdi. Belki Asım'ın resimleri için haklı olan bu tenkit keman çalışına da teşmil edilince haksız oluyordu.",
H E Adıvar, Son eseri, 1971, ?
Ziyaretleşme | Ziyaretleşmenin de adabı vardır önceden haber vermek adabdandır., | 24.08.2024
a.
ziynetlendirmek | süslemek | Güneş altın sandalını nurdan yelkenle ziynetlendirip yeşil denize yürütür-., | ŞKayaboğazı, 12
f.
ziynetlenmek | süslemek | Hazreti saltanatpenah (Allah rahmet eylesin) silah elbisesiyle ziynetlendi., | ŞKayaboğazı, 13
f.
zizil | solucan | Feriğim fidanım feryadım /Hey benim zizil parmak memleket gözlüm., VKonak,22.3.2008den önce
a.
zo | Zo! Düş-tü ellerim, ölüyorum. (...) Hamlet'e soyunuk ağlıyor Nur / sarılıp aynaya. Zo! Kumpanyam / düş-tü, ölüyorum, S Erözçelik, 1991, 28
ünl.
zoka | 1. Büyük balıkları tutmakta kullanılan, küçük balık biçiminde, ucu iğneli kurşun parçası. | 2. Aldatıcı şey, tuzak, hile. | Medya neden korkuyor' başlıklı yazım çok tepki aldı, kırmızı kaplamalı özel tarifeli cep telefonuma acayip mesajlar, sitemler, zokalar, haliyle..., | S Tunalı, T, 23.6.2012 | Turan gayet kalın bi cıgara sarmış ki argoda zoka denir..., | H B Çiçek, 25.06.2019, Rindan vatsapı |
a.
GTS+
zombi | Bu bilgi artık bir 'zombi' kıvamına geldi. Yani yaşayan ölü kıvamına..., | FKentel, T, 4.12.2010 | Thriller klibi canlandırmasında ya da içinden Zombi geçen bir filmde yüzlerce zombi kılıklı oyuncudan biri olabilirsiniz. Tabii kırmızı ve siyah vücut boyasına bulanmaya ve hırpani giysiler içinde tuhaf bir saldırı yürüyüşü takınmaya razı olursanız. Gönüllü etkinliklerin ucunda para yok elbet ama Londra'daki korku tüneli 'London Bridge Experince'da bu işi para karşılığı yapan bolca 'zombi' var..., | R, 23.8.2011 | Üstelik bir de çalışan anneyseniz işe zombi gibi gitmek de cabası..., | HKelebek, 19.7.2016 | zombi şirket | Zombi şirketlerin sektör verimliliği ilişkileri: Yükselen piyasa ekonomileri üzerine ekonometrik bir analiz, | Z Kaplan/E E Aksoy, Verimlilik D, C 58, S 3, 2024
b.a.
zombi şirket
ba.
Mali açıdan sağlıklı olmayan ve iflas riskiyle karşı karşıya olan ancak hâlâ faaliyette olan şirket.
"zombi şirket. aslında batık durumda olup, finansal destekle ayakta tutulmaya çalışılan ya da kurtarılan şirketlere verilen isim. son birkaç yıldır çok duymaya başladık", sia, 11.11.2019 21:41, EkşiS"
zombileşmek | Milliyet'in köşe yazarlığını bıraksa o aksilikle çok rahat Adams Ailesi'nde iş bulabilecek PKK'nın bile katlanamayıp bıraktığı köşe yazarı Taraf'ın zombileştiğini yazmış., | YOğur, T, 18.12.2012 | Son yıllarda, her sene düzenli gösterime giren filmlerden biri 'salgın hastalık' veya 'zombileşmiş' insan temalı olanlar., | HrKeyf2.10.2016
f.
zombileştirmek | Bedevîlik, şifahî kültür, 1928'den önceki Türkçeyi bilmemek okuyamamak, ideolojik eğitim, arı ve duru sade dil bizleri robotlaştırmış, zombileştirmiş. | , | MŞEygi,MilliG, 26.7.2012
f.
zonguldamak | Abdalın eşeği zonguldayınca, inşallah koşacak demiş., www.iskilipinsesi.com/tonyuquq/deneme.html, 12.11.2011
f.
Zonk zonk atmakYusuf'un kafası zonk zonk atıyordu, fakat hep o kendine hâkim tavrıyla, yalnız daha sıcak, genç kıza sokuldu: | Sus kızım, bunun böyle olması lazım! dedi., | Sabahattin Ali, Kuyucaklı Yusuf, 89
dey.
zoo edat* Almanca konuşmadaki nefes alma durakları, Türkçedeki ee gibi | Arada 'Ah zoo'lar ve 'yah'lar* çekerek anlatıyor bizim yeğen., | ANesin, ŞAvrupa, 134-5
zoomlu
zoom özelliği/yetisi bulunan.
zoom + tr. -lu
Peşin fiyatına 4 taksit kefilsiz adrese teslim (... ) dürbünlerimiz kızıl lensli markadır zoomlu Atinon, Güneş G, 10.10.2000, 3
zopa | halk sopa. | ...eve varınca, çamaşırdan usanmış annenin muhtemel zopasından esirger. NKaan, Leman, 10.3.2010
a.
zor | delinin zoruna bak | Dangalak, babanın malı mı ulan? Onuruna yedir de sen de topla... Aaa, utanmazın zoruna da bak!, | Hacıhasanoğlu, 1954, 17 zoru zoruna | Fadime kızım, senin ağrın tuttu haydi köye git dedimse de, yevmiyemi tam alayım diye diretti. Zoru zoruna çapa çapalamağa devam etti., | MYağmur, 1957, 16
z.
Zorak, kavuştak, soyud sözleri M E Bozkurt, 1944, | 9 vd
s.
zorbalamak
f.
yeni. zorbalık yapmak.
"penny leanordu sürekli zorbalıyor ve leonardın özgüvensiz olması beni sinirlendiriyor", @mordekay, 15 kas 2012, https://yabancidizi.pro/dizi/the-big-bang-theory-izle-9/sezon-6/bolum-8 | "Kafasını iki elinin arasına alıp "aaa niye evlenmediler seninle" diye soruyor, "niye Türk seçtinkine" diye sorguluyor, "bir dikiş tutturamadın sen de" diyor. Hülya, ataerkil pazarlıkta kendisi kadar başarılı bulmadığı Meryem Uzerli'yi zorbalıyor.", Zehra Celenk @ZehraCelenk, 29.06.2024, X"
zorbalanmak
f.
zorbalığa maruz kalmak.
"Cildi Yüzünden Zorbalanan Koreli Kadın İsyan Etti: 'Dizilerde Gördüğünüz Cilt İçin Tonla Para Harcanıyor' Genellikle zarif ve özenli bir tarzla tanınan, moda ve güzellik trendlerine büyük ilgi gösteren Koreli kadınların güzellik sırları adından sıkça söz ettirmeyi başarıyor.", İrem Özgür, 13.06.2023, https://onedio.com/haber/cildi-yuzunden-zorbalanan-koreli-kadin-isyan-etti-dizilerde-gordugunuz-cilt-icin-tonla-para-harcaniyor-1154440 | "Zorbalanmaktan şikayet edenlerin herkesi zorbalıyor olması... ", @bakimmmmi, 28 Haz 2024, X"
zorbing sporu* | 1996 yılında Yeni Zelanda'da keşfedilmiş olan, kişinin büyük bir plastik topun içine bağlandığı ve ardından da dik bir yamaçtan aşağı yuvarlandığı bir ekstrem spor.
zorhane | Tarihe meraklı, Firdevsi Şehname'sinden uzun pasajları ezbere okuyacak kadar İranlı olan Sevruguin dervişlerin, meczupların, saraylıların, aşiret reislerinin, devlet adamlarının, zorhane pehlivanlarının, manzaraların, olayların, idamların, infazların, evlerin bile siyah giydiği Muharrem törenlerinin ve daha pek çok şeyin fotoğraflarını çekti., | NBekiroğlu, Z, 8.1.2012
a.
zorlama
"Mehmet ortaokulu zorlama ile bitirmiş, abisi evlenerek babasından ayrıldığı için babasının işlerinin başına geçmişti.", Ersin Bulun, 2023, 25"
zorlamak | - i Açılması, kırılması, sökülmesi gereken şeyler için güç kullanmak. | Otomatik kapı lutfen zorlamayın., 02.01.2025+
f.
zorlamatik | Sensiz Olmaz'ın problematiği biraz zorlamatik gibi!/Problematikten ziyade, zorlamatiktir aslında artık bu mevzular!, | Telesiyej, T, 19.9.2011
s.
zorlanmışlık -ğı | Geçmişe dönüp on iki yaşımdaki duygularımdan ötürü kendimi suçlamak ne insafsız bir davranış! O çocuk dünyamda, zorlanmışlıktan sıkılıp bunaldıysam, isyana boyandıysam, o zamandaki çocuk beni, bugünkü yetişkin benin düşünceleriyle yargılayamam ki. Peki ama kimi yargılamalı, kimi suçlamalı? Annemi mi? Farklı bir yaklaşımla, baskısız zorunlulukla tanıştırmadan piyano eğitimimi sürdürmemi sağlasaydı... Sağlayabilir miydi? , Gökçe Tuncer, Göz Müptelası, 2013, 57
a.
zorlayıcı | Bunlar dışında kitapçılık, tabilik mi kalıyor! Fakat yine malûm. Zorlayıcı baskılariyle o da bir devlet, hem de bir tüccar devlet değil midir? , R N Güntekin, 1953, 41
s.
zorlu
s.
güçlü.
"Ariel soğuk suda yıkama en zorlu lekeleri bile çıkarır.", 26.3.2024, reklam"
zorlu
"Bu gidişle pek sürmez birgün bitecek orman, / Zorlu kanunla değil, ilmen bulmalı derman.", F Telatar, Onlar, 24"
zorlu I | . çetin | Merve Engin, zorlu karakterinin ruhsal kıvrımlarını ve yaralarını derinlemesine incelemiş., | MŞÇoban, T, 19.11.2011
s.
zorlu ıı güzel, nitelikli | Kalkınca ona zorlu bi yemeni alacam..., | OrhanKemal, Sarhoşlar, 39
Zorluca | Güçlü. | Kendisini saygı ile selamlayarak hele şükür zorluca bir çifte yemeden yanından ayrıldım., | GugukG, 17.5.1947, 2
s.
zorp | Bazı insanlar vardır, hemen zorp diye girer. Bunun bir adabı var. Adabıyla yapın., | Türkmen/Cemiloğlu, Mİhsanî, 195
zorro / zoro
ba.
1019 yılında Kaliforniyalı Johnston McCulley'in yarattığı bir kahraman. 19. yyda los angelesde yaşayan genç bir İspanyol soylusunun gündüzleri melankolik ve uçarı küçükbey olmasını gece ise siyahlar giyip maske takarak yerlilerin ve yoksulların intikamanı olan birisi olmasını anlatır
"Z, "Zorro" gibi Semih Günver. ilk isimleri ile anılırlar. Nitekim, ben de 1927-28 ders yılında ihzari sınıfa "leyli ... Kıyafetine pek özen göstermezdi. Yeni askere alınmış acemi bir er görünümündeydi . Arkadaşları ona "Gak Fatin ..", S Günver, Fatin Rüştü Zorluʼnun öyküsü: Z, "Zorro" gibi, 1985, 13 | "Bildiğimiz Zorro öyküsünün, bıkıp usanmadan, dön dolaş yapılan bir uyarlamasıdır. Zorro da cicili bicili giysiler içinde bir İspanyol soylusu gibi davranır gündüzleri | gece... Zorro işgalcilerin yalakası gibi görünüp, bağımsızlık için çalışıyordu. Kara ... kıyafet olmanın çok ötesindedir, gerçek bir çift -değerliliğe işaret eder.", Defter, 2001, S 43, 46 | "Zorro'yla her şeyi yaptık: filmler, televizyon dizileri, öyküler, Zorro kıyafetleri, bir tek edebî bir eser eksik. Onu yazmak ister miydiniz?" diye bir öneri getirdiler bana. "Siz beni ne sandınız? Ben ciddi bir yazarım, öyle ısmarlama kitap yazmam," oldu ilk tepkim.Isabel Allende, Günlerin getirdiği, 2011, ?"
zorsunmak f | Geçmişle yüzleşmekte zorsunanlar..., | ADink, T, 20.8.2010
zort | koç | Bu dönem hayat ve kariyer zortlarına göre 35-42 yaşları arasında çok kişide yaşanıyormuş., | AyçaŞen, T, 7.9.2011 | Zaten kendine gıcık ola ola bir kahve zevki yapacaksın (etraftaki insanlar, o 'life style' dergilerindeki 'hayat standardı' tasvirleri ve kahvelerin yanında yiyeceğin kişnişli zortuyla birlikte onca fiyata rağmen)., | AyçaŞen, T, 2.10.2011 | Zırtlarla pırtlar zortlara karşı, | ÇAltan, M, 11.12.2011
a.
zortamak | sığdırmak | İki karpuz koltukta zortayabilir misin, /Zortayabilir misin? , | GünaydınUstura65, 1970? , 9
f.
Zorti | @deweycatt ben zortiye gitmemmm!, | @gizem_ozdilli, 19 Haz 2010, Twitter
a.
Zortiye | @LUX_Ferre666 ve @jako1793 adlı kullanıcılara yanıt olarak Zortiyede 15 milyon afgan suri paki somalili olmasının rusyaya çine ne faydası var Allah aşkına? Ha desen ki orta asyadan rusyaya olacak göçü absorbe etti, eh bir nebze evet. Ama paki zaten moskovaya göçmez., | Bazlı Adam @ahmaktokatlayan 17 Şub 2023, Twitter
a.
zortlatmak | Aslı ham demirden olur mu kılıç / Ağzına bir çelik zortlatmayınan? / Uçurum yamaçlar biçilir mi hiç / Oraya rahmet yağıp otlanmayınan., | Türkmen/Cemiloğlu, Mİhsanî, 167
f.
zorundalık –ğı | Ama bu konuda eylemsel –reel- varlık ile potansiyel –fonksiyonel- varlık ayırımı gözden kaçırılmamak; hukukun, fenomenleri bu ikinci varlıkları açısından elealmak zorundalığı unutulmamak gerektir., | Prof. Dr. Ümit Yaşar Doğanay'ın anısına armağan, 1982, 212
a.
Zozan | krt. Yayla. | Dedim, 'Efendim biz yazın yaylaya çıkarız. Yaylanın ismi Kürtçe zozandır, Türkçe yayladır. Orada Allah onu verdi, dünyaya geldi. İsmini avratlar bırakmışlar: Zozan., | Gencay Gürsoy, Bir resimaltı Denemeler, 1991, 179
a.
Zöhüm | Helâlına haram katar / Zöhüm kibir yardan atar / Haysiyetin bile satar / Gel şeytana uyma gönül., | Develili, 50
a.
ZPT | zırhlı personel taşıyıcı | Tanklar, Kobralar, ZPT'ler hazırda bekliyor. Çukurca yolu üzerindeki askeri karakollarda tanklar bekliyor., | TolgaŞardan, M, 12.9.2016
kıs.a.
Zubun
a.
aynı m. zıbın. 1. Bebeklere iç çamaşırı olarak giydirilen kollu, kısa, pamuklu giyecek. 2. üç etekli kadın elbisesi.
İtal. zipon. [Kelime Türkçeden Balkan dillerine ve Macarcaya da geçmiştir] KL
"Bir zubun geyinmiş sızığı aldır.",
Narman Kazasında Bir Gelin türküsü
zucret | Meh bile zucretle ağlar âğûşunda hâlenin, | RecaizadeMEkrem, EGŞA, 217
ar.
zuhaf | Cezayir askeri | Sarhoş zuhafları, zabitlerle dolu bahçeleri ve taklar altında sürünen kılıçların bitmez tükenmez gürültüsü ile şehrin bu kısmı onun için çekilmez ve bir Garp karakolu gibi çirkin bir şeydi., | ADaudet, HNBoztepe, 1938, 68
a.
zula | [A]ksine hayatlarımızı bizden çalmak, sığınabileceğimiz zulalar bırakmamak, hatta büyüdüğüm şehirlerin öyküsünü gasp etmek için en çok kullanılan sırdır bu; 'devlet sırrı'dır., | M Sancar, T, 11.4.2012 | zula etmekargo. | Gözlerim ışıl ışıl parladı... Muvaffak Sunal, gönlümü almak için elinden geleni yaptı: Tahsisattan ikramiye olarak bir de 25 lira zula etti... Koşup Baba Karpiç'in yanaklarından öpecektim: Hem iyi bir gazeteci olduğum kanaatini uyandırdı, hem de ay sonu olduğu için, meteliksizlikten kurtardı diye..., Ş N Berker, Matbuat Hazretleri, 1953, 43
dey.a.
zulalamak
f.
gizlemek, saklamak.
"Eroin paketlerini zincirle denize zulalamışlar." "
,Kanal D TV, 14.11.2023, 19.46
zulalamak | Zula+la- | Eroini araç aküsüne zulalamışlar., | Z, 3.5.2012
f.
zulalanmak
f.
"Gurubun en yakışıklısı nereye zulalandı?", M Uçar, 7.8.2019, TÖL vatsap"
Zulumba | Çoban çantası (%20), üzerlik tohumu (%20), kara helile (%215), çörekotu, at kestanesi, kayısı, altın otu, papatya, defne tohumu, zulumba, | Mercan Itriyat Bon Tea tanıtmalığı, 06.06.2019
a.
zulüm | zulm: karanlık? Zulmün binası olmaz. Zulüm ile abad olan, encamı berbat olur.', OKemal, HÇ, 15
ar.
zulümhane | mec. Hapishane, işkencehane, işkence evi. | [S]ilivri ve diğer zulümhanelerdeki can kardeşlerimiz daha çok acı çekerler, hak etmedikleri işkencelere maruz kalırlar., | Bedri Baykam, Cm, 25.12.2012 | Salise salise, saniye saniye, anbean, menzil menzil, durak durak, dağ dağ, ova ova, kıta kıta, kat kat yaklaşıyor ulu divana çıkma vakti! Herkesin bir boş yeri kalacak bu dünyada! Dünya misafirhane, bir çilehane, bir zulümhane bir gurbet bilene, inanana!, M A Sinan, Esma ile yakarış, 2013, 87
a. mec.
zumba | Zumba kursu araştırıyorum., | Aylin Kontente, HrKelebek, 29.01.2013 | Zumba kursu hakkında sorular, cevaplar, ince ayrıntılar ve Zumba derslerimizden derlediğimiz mini video kolajları ... hedefiniz sıkılaşmak ise ama yağ da yakmak istiyorsanız, haftada 2 gün Pilates + 1 gün Zumba öneriyoruz., | 30.11.2015, | https://www.ggstudio.com.tr/zumba-dersi-video-sorular-cevaplar/, 10.9.2018g
a.
zurba zurba
küme küme. toplu halde, sürü halinde.
"Bülbüller susmadan güller solmadan / Sümbüller kuruyup hep toz olmadan / Yüce yaylam sana duman inmeden / Zurba zurba kekliklerin görelim.", Aşık Veysel"
zurba zurba
s.
toplu halde, sürü halinde.
"Bülbüller susmadan güller solmadan / Sümbüller kuruyup hep toz olmadan / Yüce yaylam sana duman inmeden / Zurba zurba kekliklerin görelim.", Âşık Veysel, ?"
zurna | babanız zurna çalar mıydı? münasebetsiz soru veya laf. | Vaktiyle eski ailelerde sık tekrarlanan bir fıkra vardı. Rivayete göre II. Mahmut döneminde, | Münasebetsiz Mehmet Efendi lakabıyla ünlü biri varmış. Padişah da merak etmiş ona neden | Münasebetsiz dendiğini ve saraya getirip karşısına almış. * Münasebetsiz Mehmet Efendi, el etek öptükten sonra, padişahın önünde boynu bükük öyle durmaya başlamış. * Padişah da sormuş kendisine: -Sana neden | münasebetsiz diyorlar, diye? -Bilmiyorum sultanım... * Kısa bir sessizlik olmuş II. Mahmut'la Mehmet Efendi arasında; derken Mehmet Efendi, başını hafif doğrultarak padişaha: -Babanız, diye sormuş; zurna çalar mıydı? * II. Mahmut, | anladım anladım gibilerden başını sallamış ve çıkartmış saraydan Münasebetsiz Mehmet Efendi'yi., Ç Altan, Ml, 07.10.2011
dey.a.
zuruf | Fındığın kabuğunun dışında bulunan yaprakımsı ancak yaprak olmayan, fındığı kaplayan kılıf. Kapçık. Kafkal* 02.11.2006 kuzen, EkşiS
a.
zut alors | Ve hangi ağızdan çıktığı malum olmayan bir 'Zut alors!' nidasiyle karşılandı. | , | YKK, 1945, 12
fr.
zübük | 1. Aziz Nesin'in 1961 yılında basılan Zübük Kağnının Gölgesindeki İt romanının erkek kahramanı. 2. | kendi çıkarları ıçin her yolu mübah sayan kişi, kendi sözünde durmayan, üçkağıtçı, egoist, düzenbaz, ahlaksız, kalleş, namussuz, palavracı, rezil. | Bu namussuz, aracı karı eliyle, Yekdane kızıma eşşek dili yedirmemiş mi? ... Vay ondan sonra kızın şurasına bir ateş düştü. Gece gündüz | Zübük, Zübük, vay Zübük! diye sayıklar oldu. Baktık olacağı yok, kız elden gidiyor. He | dedik bunlara, al da hayrını gör..., Aziz Nesin, Zübük, Zübük Kağnı Gölgesinde İt, 1961, 42
s.a.
zübüklük | Şimdi çok iyi anladım ki, Zübük bir tane değil, biz hepimiz birer zübüğüz. Bizim hepimizin içinde zübüklük olmasa, bizler de birer zübük olmasak, aramızdan böyle zübükler büyüyemezdi. Hepimizde birer parça olan zübüklük birleşip işte başımıza böyle zübükler çıkıyor. Oysa zübüklük bizde, bizim içimizde. Onları biz, kendi zübüklüğümüzden yaratıyoruz. Sonra, kendi zübüklüklerimizin bir tek Zübük'de birleştiğini görünce ona kızıyoruz. Bu zübükler heryerde var, biz zübükler nerde varsak, onlar da orada..., | Aziz Nesin, Zübük Kağnı Gölgesinde İt, 1961, 240
a.
zübükzade | Ahmet Altan'ı bile beş yıl uyutmuş, sonra Zübükzade İbraam gibi çarpıp gitmiştir, | cahitmervan.blogspot.com/.../son-zubukzade-miro, Eylül 2012
a.
Züğürt | Bunların nazarında kızlara bulunacak en iyi ve münasip koca gene bu eşraf züğürtü serseriler, bu müflis ayyaşlardı., | Sabahattin Ali, Kuyucaklı Yusuf, 39
a.
züğürtzade | Kongo'da varını yoğunu lüks giyime harcayan 'züğürtzadeler' aç gezip tok sallanıyor., | T, 15.2.2012
a.
zühâl
a.
"Bir çift ışığımdır güzel gözlerin / Göklerde beliren Zühal'den yakın", Yasin Şen, Bir Sevda türküsü, 16"
zühali | Zühal yıldızına ait | Sen sahibisin şimdi nihayetsiz göklerin / Önünde açılıyor zühalî mesafeler / Ve alnında parlıyor beklenen büyük zafer., | FSAsral, 27
s.
zülal
a.
"Sözlerin ndökülse şimdi boşlukta / Cana canlar katan zülâlden yakın", Yasin Şen, Bir Sevda türküsü, 19"
zülüf
a.
1. şakaklardan sarkan saç lülesi. 2. sevgilinin saçı, zülfüyâr.
"Zülüf kısa yüz örtmez / İlvanlım, ilvanlım / İlvanlım, amman amman / Sevdan serimden gitmez de / Al fistanlım, gaytanlım","
Çorum türküsü
zülüflü | zülfü olan. | Hamamın gubbesi (a Hürmüz hanım) kireçten olur / Kızların güzeli (a Hürmüz hanım) güleçten olur / Oğlanın güzeli (a Hürmüz hanım) tıraştan olur. // Haydindi on yedi benli top zülüflü / (a Hürmüz hanım) sen kime yandın / Altın tas perçemli delikanlıyı / (a Hürmüz hanım) senin mi sandın|
s.
zümrecanlar | Hayırlı sabahlar ve haftalar zümredaşlarım... Zümredaş yanlış bir kelime ama daha samimi geldi sanki... Bu haftayı da atlatsak Bayram iyi gelecek... | 1. sınıflar çok yoruyor. Oylar zümrecanlara kullanıldı, | egitimhane 52, 15 eki 2012, | https://www.egitimhane.com/birlestirilmis-sinif-ogretmenleri-gunlugu-k133181-6735.html, 30.08.2024g
çoğ.a.
zümredaş | GS-ultrAŞK | zümredaş nasıl bir kelimedir? yok yani tdk sözlüğünde aradım bulamadım.sen bu bilginle mi cebinden çıkarıyorsun türkçe öğretmenlerini? iyi ki türkçe öğretmeni olmamışsın., | 29 eyl 2012, | https://forum.memurlar.net/konu/1668543/2.sayfa, 30.08.2024g | Hayırlı sabahlar ve haftalar zümredaşlarım... Zümredaş yanlış bir kelime ama daha samimi geldi sanki... Bu haftayı da atlatsak Bayram iyi gelecek... | 1. sınıflar çok yoruyor. Oylar zümrecanlara kullanıldı, | egitimhane 52, 15 eki 2012, | https://www.egitimhane.com/birlestirilmis-sinif-ogretmenleri-gunlugu-k133181-6735.html, 30.08.2024g | Şangay'da (Jensen, 2012) tüm öğretmenlerin mentorü mevut olup, aday öğretmenlerin okul bölgesinde bir mentorün yanında, kendi okulunda ise biri sınıf yönetimi diğeri de alan bilgisinden (zümredaş) olmak üzere, öğretmenleri derste gözleyip geri bildirim veren, iki mentorü mevcuttur., | A İlğan, | Şangay'da Öğretmen Yetiştirme..., | Prof. Dr. Hüseyin Korkut'a Armağan, 2020, 122
a.
zümreleşme | Türkiye'de laiklik sadece toplumsal bir zümreleşmenin aracı olmadı, laik kesim lehine entelektüel bir tahakkümün ama aynı zamanda cemaatsel bir yabancılaşmanın da zeminini oluşturdu., | EMahçupyan, Z, 08.02.2012
a.
zümreli
zümresi olan.
s.
ar. zümre + tr. -li
“Kitabın bu kısmı cidden istifadelidir. Kitabın üçüncü faslı ‘Karagöz’dür: 1. – ‘Bizde hayal oyunları tasavvufî ve epik bir mebdeden hareketle zümreli ve çeşitli bir cemiyet strüktürünün teessüsünü müteakip satirik bir hüviyet almağa başlar.", Yücel, 1940, C 10-14, S 60-79, 27 || "Çünkü bu dönem Türk şiiri, bütün 'yenileşme!' çabalarına rağmen; şiirin ana unsurları olan dilde ve anlatımda olduğu gibi, ölçüde de divan şiiri geleneğine bağlı kalmıştır ve daha önemlisi 'yüksek zümreli' olmak niteliğinden kurtulamamıştır.", Alper Özbek, 131
Zürih | İsviçre'nin ünlü şehri | Zürihe girerken polisler gene durdurdu., | A Nesin, ŞAvrupa, 111
a.